Το Σαφάρι της Κίνας στην Αφρική

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 60 και του 70 εν μέσω του ψυχρού πολέμου Κινέζοι μηχανικοί εργαζόντουσαν σκληρά σε όλη την Αφρική προσπαθώντας να κερδίσουν την συμπάθεια κατασκευάζοντας σχολεία, νοσοκομεία και άλλες κοινωνικές υποδομές. Η πολιτική και ο τέτοιου είδους επαναστατικός ιδεαλισμός που υπήρχε πίσω από όλα αυτά τα προγράμματα «καλής θέλησης» εξασθένισαν την επόμενη δεκαετία μια και το Πεκίνο ήθελε να κτίσει και να στερεώσει καλύτερα τα εγχώρια σοσιαλιστικά του χαρακτηριστικά. Τώρα πλέον όμως η ταχύτατα αναπτυσσόμενη Κίνα με την τεράστια όρεξη για φυσικούς πόρους αλλά και αγορές επιστρέφει, ζητώντας κατά κάποιο τρόπο εκδίκηση προκειμένου να εκδιώξει τους ευρωπαίους και αμερικανούς συνεργάτες των Αφρικάνων.

Σήμερα σχεδόν κάθε χώρα της Αφρικανικής ηπείρου νιώθει την ολοένα εντασσόμενη πίεση της Κίνας. Η πίεση αυτή εκτείνεται από της πετρελαιοπαραγωγικές περιοχές της ανατολής, στις έφορες περιοχές του νότου αλλά στα ορυχεία που βρίσκονται στο κέντρο της ηπείρου. Από τη μία οι ελεγχόμενες από Κινέζους φάρμες στη Ζάμπια παρέχουν τα λαχανικά που διακινούνται στην πρωτεύουσά της και από την άλλη κινεζικού ενδιαφέροντος εταιρίες εκτός από το ότι αναλαμβάνουν την κατασκευή Νιγηριανών δορυφόρων, έχουν σχεδόν το αποκλειστικό μονοπώλιο στην κατασκευή υποδομών σε αυτή.

Οι εμπορικές συναλλαγές ανάμεσα στην Αφρική και την Κίνα το 2002 – 03 αυξήθηκαν κατά 50% που αντικατοπτρίζεται σε 18.5 δις δολάρια και το 2006 σε 30 δις δολάρια.

Η αχαλίνωτη οικονομική επέκταση της Κίνας και κατά συνέπεια η ανάγκη της για περισσότερες πρώτες ύλες είναι ένας από τους κυριότερους λόγους αυτού του ανοίγματος προς την αφρικανική ήπειρο. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτής πετρελαίου μετά την Αμερική. Η κίνα ψάχνει συνέχεια σε όλο τον κόσμο για προμηθευτές ενέργειας και η Αφρική γίνεται ένας από τους σημαντικότερους για αυτή. Μέχρι αυτή τη στιγμή η Κίνα έχει συνάψει πετρελαϊκές συμφωνίες με το Σουδάν, το Τσαντ, τη Νιγηρία, την Αγκόλα, και τη Γκαμπόν, ενώ είναι σε διαπραγματεύσεις με την Κένυα.

Το βασικό επιχείρημα της κίνας προκειμένου να διεισδύσει ξανά στην αγορά της Αφρικής είναι ότι έχουν σαν κοινό ότι και οι δύο ήπειροι έχουν υποφέρει από τους δυτικούς εποικιστές και ότι τους δίνουν την ευκαιρία να ξεφύγουν από αυτούς. Αυτού του είδους η φιλολογία έχει βρει βιώσιμο έδαφος σε πολλές από της εφημερίδες της αφρικανικής ηπείρου , που δεν λειτουργούν με εντελώς αγαθά κίνητρα.

Μερικές από τις τελευταίες προσφορές της κίνας προς τους Αφρικανούς «φίλους» είναι η κατασκευή δρόμων και σιδηροδρόμου στην Αιθιοπία, νέα νοσοκομεία στο Σουδάν και τη Ρουάντα, καθώς και μια γέφυρα στο Νείλο.

Υπάρχει κάτι άλλο όμως πίσω από όλα αυτά;

Χαρακτηριστική είναι μια δήλωση Κινέζου διπλωμάτη: «Η κίνα και η Αφρική μοιράζονται την ίδια άποψη: Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν πρέπει να σταθούν εμπόδιο στις μεταξύ μας σχέσεις. Έχουμε μια διαφορετική άποψη πάνω σε αυτό το θέμα και οι Αφρικανοί σύμμαχοί μας την εκτιμούν.»

Η Ζιμπάμπουε αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση. Όταν όλοι οι υπόλοιποι αποσύρθηκαν από τη χώρα μετά από την άρνηση της κυβέρνησης να κάνει την οποιαδήποτε συζήτηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η Κίνα εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και άρχισε να συνεργάζεται χωρίς όρους.

Το Σουδάν είναι άλλη μια περίπτωση. Το 1995 μια Κινεζική εταιρία κέρδισε την εκμετάλλευση των πηγών πετρελαίου. Όταν οι αμερικανοί συγκρούστηκαν με την κυβέρνηση , οι Κινέζοι έσπευσαν αμέσως να καλύψουν το κενό. Βοήθησαν την κυβέρνηση να αναδομήσουν τις πετρελαιοφόρες περιοχές, εγκατέστησαν δύο αγωγούς και εγκαταστάσεις καθαρισμού. Το Σουδάν που πριν ήταν εισαγωγέας πετρελαίου τώρα κερδίζει 2 δις δολάρια κάθε έτος. Το ήμισυ των εξαγωγών πετρελαίου πηγαίνει στην κίνα και αποτελεί το 5% των συνολικών εισαγωγών. Από την άλλη όμως η κινεζική κυβέρνηση είναι κατά 40% ο κάτοχος της εταιρίας που έχει αναλάβει την εξαγωγή του πετρελαίου στο Σουδάν.

Εκτός όμως από την οικονομική υποστήριξη που παρέχει το Πεκίνο στις αφρικανικές χώρες εξίσου σημαντική είναι η βοήθειά του και σε πολιτικό επίπεδο. Η κίνα εμποδίζει συνειδητά να επιβληθούν οι οποιεσδήποτε κυρώσεις σε χώρα με την οποία συνεργάζεται.

Τα παραπάνω αποτελούν στοιχεία που αποδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο η Κίνα προσπαθεί να επεκταθεί και να επικρατήσει. Σαν ένας πολύ καλός μαθητής παρακολουθούσε τόσα χρόνια τους αντίπαλούς της καπιταλιστές και τώρα έχοντας απενοχοποιήσει τον εαυτό της εφαρμόζει τόσων χρόνων γνώσεις.

Κάθε οικονομική επιβολή οδηγεί αναπόφευκτα στην εκμετάλλευση τόσο του ανθρώπου όσο και της φύσης.