Ο κατακερματισμός του λόγου

Ο Διαφωτισμός καθώς απομαγικοποιούσε τον κόσμο, με συνέπεια και την παρακμή του χριστιανικού κοσμοειδώλου, άνοιξε το δρόμο για την έννοια της σκοπιμότητας, της σύλληψης του κόσμου ως εργαλείου.

Ο Μακιαβέλι τοποθέτησε, καθαρά, την κοινωνία ως πεδίο συγκρούσεων, απομεταφυσικοποιόντας την έννοια της εξουσίας καθότι της αφαίρεσε θρησκευτικό μανδύα και την προσδιόρισε ως ηγεμονία. Το αίτημα του Λεβιάθαν κάλυψε το κενό της θεϊκής εξουσίας καθώς η τελευταία υποβιβαζόταν σε μύθο, και η φύση με ορούς κοινωνικού συμβολαίου αναλάμβανε με a priori ορούς να εννοιολογήσει το Υπάρχον. Ο λόγος είτε ως «καθαρή οντότητα» είτε σαν «την ιδέα της συστηματικής ενότητας, τα τυπικά στοιχειά της εννοιολογικής αρχής» όφειλε πλέον, να διαμορφώσει το τρόπο του αντιλαμβάνεσθαι».

Τα νέα συστήματα αξίων και ηθικών  της αστικής τάξης. βασισμένα στον ορθό λόγο και τα υπολείμματα του χριστιανικού φαντασιακού, ήρθαν να αναιρέσουν το παλαιό κόσμο. Η γνώση και ο λόγος παρά μόνο ουδετερότητα δε υπήρξε, και η πρωσική αυτοκρατορία δε μπορούσε παρά να μην ενσαρκώνει το «απόλυτο πνεύμα». Η ενότητα του λόγου, την εποχή της ανάπτυξης της βιομηχανίας και την ανάδυση νέων κοινωνικών και εργασιακών σχέσεων, δε μπορούσε να διατηρήσει τη συνοχή της.

Ο φιλοσοφικός δυισμός του Καρτέσιου ολοκληρώνεται καθώς ο καπιταλισμός αναπτύσσεται και ο τελευταίος  συλλαμβάνει «τις εννοιολογικές του συλλήψεις». Αν το πνεύμα και η υλη αποτελούν δυνάμεις, που διαλεκτικά συνδέονται μεταξύ τους σε ένα πλέγμα κοινωνικών σχέσεων το όποιο καθορίζει το γίγνεσθαι, τότε, καθώς η οικονομία αυτονομείται από τι υπόλοιπες κοινωνικές σφαίρες, η ύλη αποκτά αυτόνομη υπόσταση και κυριαρχεί πάνω στο πνεύμα.

Το σώμα γίνεται εργαλείο, εμπορευματοποιείται και οι επιθυμίες αποκτούν κοστολόγιο σε μια ζωή ανάμεσα σε εμπορεύματα. Πλέον «το νόημα αντικαθίσταται από τη λειτουργία ή το αποτέλεσμα στον κόσμο των πραγμάτων και των γεγονότων» και ο άνθρωπος βρίσκεται απογυμνωμένος σε ένα κόσμο ξένο όπου οι έννοιες με όρους κέρδους-κόστους. Η γνώση δεν έρχεται να επιτελέσει το ρολό της ανεύρεση νοήματος ή του αυτοκαθορισμου αλλά λειτουργεί ως συντελεστής της παράγωγης. Αν δεν επιφέρει οικονομικό κέρδος είναι άχρηστη.

Στον κόσμο των εμπορευμάτων, εάν η γνώση ως Όλο δεν υποβιβαστεί σε πληροφορία είναι άχρηστη. Διαχωρισμένη από το συνολικό κοινωνικό, αποτελεί απλώς  μια ηδύτητα, με ορούς εξειδίκευσης που οφείλει να έχει αντίκτυπο στον εργασιακό τομέα συνεισφέροντας με αυτό το τρόπο στον συνολικό κοινωνικό κατακερματισμό. Η οικονομία, αυτονομημένη από τις άλλες εκφάνσεις του κοινωνικού είναι, επεκτείνει την κυριαρχία της σε όλες τις πτυχές της ζωής. Δεν ορίζει, πλέον τη ροη των αγαθών ο άνθρωπος αλλά η ροη των αγαθών τον άνθρωπο.

Ο Λόγος δε μπορούσε να μην ακολουθήσει, αυτή τη φρενιασμένη πορεία της υλικής πραγματικότητας του συνολικού κοινωνικού κατακερματισμού και  διασπάστηκε πρώτα σε λογικές και μετά σε «-ισμους». Αυτή η διάσπαση, δεν είναι παρά η «αδυναμία του δυτικού φιλοσοφικού εγχειρήματος, το όποιο δεν ήταν παρά μια κατανόηση της δραστηριότητας κυριαρχούμενης από τις κατηγορίες της όρασης». Ο κοινωνικός κερματισμός και η εναπόθεση της αντίληψης στην εικόνα «στηρίζεται επίσης επί της αδιάκοπης ανέλιξης του συγκεκριμένου τεχνικού ορθολογισμού που προέρχεται από αυτή την σκέψη».

Η σημερινή κοινωνική αντίληψη δεν είναι παρά η έκβαση ενός κόσμου που έχει υποβιβαστεί σε ένα κόσμο εικονολογικό. Ο κατακερματισμένος Λόγος στην γενική ενότητα του δεν ενιαίο παρά η επίσημη γλωσσά των διαχωρισμών. Οι διαμεσολαβήσεις ανάμεσα στην επιθυμία και το υποκείμενο από τις εικόνες και το εμπόρευμα τείνουν να εκλείψουν το υποκείμενο για αυτό «μέσα στην ειδική τάξη των πραγμάτων, η αδυναμία και η καθοδηγησιμοτητα της μάζας  μεγαλώνει με την ποσότητα των αγαθών που της κατανέμεται.

Εάν ο Λόγος σε παλαιότερες εποχές μπορούσαμε να πούμε, ότι είναι η ιδέα της συστηματοποιημένης σκέψης, η οποία διαμορφώνει με εννοιολογικές κατηγορίες τον τρόπο του είναι του αντιλαμβάνεσθαι, βάσει ενός πλέγματος σύμβολων και σημειολόγισης του Υπάρχοντος, στη σημερινή είναι παρών μέσω της απουσίας του. Διαιρεμένος και εκφραζόμενος ως «ορθός» το μόνο που εκφράζει είναι η απουσία  της σκέψης. Ο επιστημονισμός, η αυθεντία δεν είναι παρά η απόρροια του κατακερματισμένου λόγου όπου το εργοστάσιο, ως διαδικασία, τείνει να γίνει η καθολική και η μοναδική έκφραση του. Ο μπάτσος πρώτα, οφείλει να χτιστεί μέσα στο ίδιο μας το κεφάλι. Το πρώτο πράγμα που έχουμε να καταστρέψουμε είναι αυτός, δίχως να ξεχνάμε ότι η κριτική σκέψη δίχως πράξη δεν είναι σκέψη.