Τις τελευταίες μέρες – και τις πρώτες της νέας διαχείρησης της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ – μια νέα πολιτική φιλολογία κάνει την εμφάνισή της στους διαδρόμους της εξουσίας.
Μετά από μια κουρασμένη οκταετία του ηγετικού προφίλ του Κ. Καραμανλή, η κυριαρχία, σαν τον Μανωλιό, άλλαξε τα ρούχα της και τα έβαλε αλλιώς. Από τα ακριβά κοστούμια και μανικετόκουμπα της συντηρητικής Δεξιάς πέρασε στα τζιν και τα αθλητικά παπούτσια της προοδευτικής σοσιαλδημοκρατίας. Εκτός αυτού, ο ίδιος ο νεοκλεγείς πρωθυπουργός, στην πρώτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, έδινε το στίγμα της νέας διαχείρησης: «Δεν είμαστε απολογητές της διοικητικής εξουσίας προς τον πολίτη. Θα μας ήθελε ο πολίτης ως αντιεξουσιαστές στην εξουσία», ενώ ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη διαβεβαίωνε ότι έχει φίλους αντιεξουσιαστές και αναρχικούς και σε πολλά συμφωνούνε.
Με δεδομένο ότι η διαχείριση της εξουσίας από το μπλοκ της ΝΔ είχε κουράσει τα τελευταία χρόνια και οι σχεδιασμοί των εξουσιαστών δημιουργούσαν δυσλειτουργικές καταστάσεις (όπως η αναπάντεχη εξέγερση του Δεκέμβρη), πραγματοποιήθηκε η εναλλαγή της εξουσίας, που αν μη τι άλλο, προσέφερε έναν αέρα “αλλαγής” και κάποιο χρόνο ανοχής από τους ανθρώπους. Η προσπάθεια όμως καλλωπισμού του κράτους, μέσα από εναλλακτικές προτάσεις κρατικής επιβολής δεν είναι καινούργια. Ήδη ο Ανδρέας Παπανδρέου κέρδιζε την εξουσία το ’81 με το σύνθημα «ο λαός στην εξουσία» και παλαιότερα ακόμη οι Μπολσεβίκοι με συνθήματα όπως «Ψωμί και Ελευθερία» και «Όλη η δύναμη στα Σοβιέτ», για να γνωρίσει ύστερα ο κόσμος μια καταπιεστική και στυγνή κρατική μηχανή. Αυτό που είναι καινούργιο είναι η πρόταση της κρατικής επιβολής μέσα από την επίφαση της αντιεξουσίας.
Δύο στοιχεία αξίζει να σημειωθούν εδώ.
* Το πρώτο στοιχείο είναι ότι ο όρος της αντιεξουσίας χρησιμοποιείται στη συγκεκριμένη περίπτωση για να ρίξει στάχτη στα μάτια του κόσμου. Άλλωστε, ο όρος αυτός είναι τόσο πλατύς και απροσδιόριστος, που μέσα σε αυτόν μπορούν να χωρέσουν διάφορες λογικές, η πλειοψηφία των οποίων σε καμιά περίπτωση δεν θέτει το ζήτημα της κοινωνικής απελευθέρωσης από αναρχική σκοπιά. Η ενασχόληση και οι οπτικές του μπορούν να ξεκινούν από την άρνηση της συγκεκριμένης εξουσίας (με την προσδοκία μιας άλλης;) μέχρι τη διαμόρφωση εναλλακτικών μορφών διασκέδασης, διαμαρτυρίας κτλ. Δεν είναι καθόλου περίεργο πως πάνω σε τέτοιους όρους στήνονται παγκόσμια ολόκληροι μηχανισμοί εγκλωβισμού: κινήματα αντι-παγκοσμιοποίησης και κόμματα, ευρωπαϊκά κοινωνικά φόρουμ και… «άλλοι κόσμοι που είναι εφικτοί»! Και μέσα σε όλα αυτά παρών, όχι μόνο ο όρος της αντιεξουσίας αλλά και αυτός της ανυπακοής και ενίοτε της (ελεγχόμενης) σύγκρουσης.
* Το δεύτερο στοιχείο είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, μετά και από την κατάρρευση του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού και τη διάψευση των ελπίδων για την πραγματοποίηση της κομμουνιστικής κοινωνικής οργάνωσης και προοπτικής, τα αναρχικά προτάγματα έχουν, σε μεγάλο βαθμό, πάρει τη θέση που είχε ο μαρξισμός στα κοινωνικά κινήματα της δεκαετίας του ’60. Επαναστάτες στο Μεξικό, την Αργεντινή, την Ινδία και αλλού, σε αυξανόμενο ποσοστό, έχουν πάψει ακόμα και να συζητούν περί κατάληψης της εξουσίας, ενώ, ευρωπαϊκά κόμματα όλου του πολιτικού φάσματος, νιώθουν την ανάγκη να καθοριστούν σε σχέση με αυτά, ακόμα και να αντλήσουν από τις ιδέες της αναρχίας. Δεν είναι τυχαίο ότι η αποκέντρωση, η οριζοντιοποίηση αρμοδιοτήτων και οι συμμετοχικές διαδικασίες, δεν είναι μόνο στοιχεία που θέλει να προβάλλει η ανανεωτική Αριστερά (βλ. Συνασπισμός) αλλά και μερικά από τα στοιχεία που υπόσχεται ότι θα εισάγει στη λειτουργία του κράτους το μοντέλο επιβολής του ΠΑΣΟΚ.1 Άλλωστε αυτά ήταν και τα συνθήματα της προεκλογικής καμπάνιας του Μπαράκ Ομπάμα στην Αμερική.2
Κενές λέξεις για κενούς ανθρώπους που δεν επιδιώκουν απολύτως τίποτα εκτός από το να προσπαθούν να μαζέψουν γύρω τους δραστήριους και οργισμένους ανθρώπους και, εξουσιάζοντάς τους από τις πολυθρονάρες των γραφείων τους, να τους εγκλωβίζουν σε εναλλακτικές λογικές, στη συνδιαλλαγή και εν τέλει στη δουλική υποταγή. Αντίθετα, η αμφισβήτηση, η άρνηση και κατ’ επέκταση ο πόλεμος ενάντια στο ζυγό του Κράτους και κάθε μορφής εξουσίας αποτελεί αδιαπραγμάτευτο στοιχείο της αναρχικής προοπτικής. «Ο καθείς και τα όπλα του», όπως θα έλεγε και ο ποιητής.
1. Βλ. http://www.makthes.gr/index.php?name=News&file=article&sid=45378.
2. Βλ. http://www.phantis.com/cosmos/spip.php?article248.