Διαβάζουμε από την Καθημερινή της Κυριακής στο φύλλο της 19.10.2008:
Ενστασεις :Οι «Ρομπέν» στο δάσος των σούπερ μάρκετ
Tου Τάκη Καμπύλη
Eδώ να δείτε μπέρδεμα………
Αναρχοσυνδικαλισμός και σούπερ μάρκετ
Το 2002 η τομή σε ό,τι καλείται «αναρχικό κίνημα» στην Ελλάδα πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Τότε από τα ΕΑΑΚ -τις αριστερίστικες κινήσεις στα πανεπιστήμια- αποχώρησαν οι αναρχικοί, καταγγέλλοντας «καπέλωμα» από πλευράς του σημαντικότερου πολιτικού φορέα των ΕΑΑΚ, του ΝΑΡ.
Ενα χρόνο πριν, στον άλλοτε «Πρώτο Κόσμο» του Τρίτου Κόσμου, στην Αργεντινή, οι Λατινοαμερικάνοι σύντροφοί τους είχαν ανοίξει έναν δρόμο, όχι καινούργιο, αλλά αποτελεσματικό. Η πρωτοφανής οικονομική κρίση που χτύπησε τότε την Αργεντινή και η πολιτική αδυναμία χειρισμών οδήγησαν στην αυτοοργάνωση ομάδων πολιτών. Πολλοί από αυτούς επιδόθηκαν σε λεηλασίες και λοιπές «απαλλοτριώσεις» σε πολυκαταστήματα και σούπερ μάρκετ. Εκατό χρόνια πριν, ο αναρχοσυνδικαλισμός στην Αργεντινή ήταν από τα κυριότερα ρεύματα της πολιτικής σκηνής στη χώρα. Εκατό χρόνια μετά, η μετάλλαξη ήταν εμφανής.
Η θεωρητική βάση τέτοιων κινήσεων κρατάει ήδη από τα χρόνια της πρώτης Διεθνούς, όταν ο Μπακούνιν διευκρίνιζε πως στις επαναστατικές δυνάμεις χωράνε ακόμη και οι «ποινικοί».
Πόσα από αυτά είναι σήμερα στο μυαλό των «Ρομπέν των Φτωχών»;
«Πολλά», λένε άνθρωποι από τον συγκεκριμένο χώρο. Οι συνελεύσεις τους σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη συνδυάζουν την εμμονή στη θεωρητικοποίηση και στον… χαμένο χρόνο. Πολύωρες, δύσκολα παραμένουν σε ένα θέμα, αλλά και «αποτελεσματικές». Δύο σούπερ μάρκετ στη Θεσσαλονίκη και πέντε – έξι στην Αθήνα καταγράφονται ήδη στο ενεργητικό αυτής της νέας τάσης.
Οι συγκεκριμένες ομάδες είναι σχετικά ολιγάριθμες και όχι κατ’ ανάγκη «ιδεολογικά καθαρές». Εκτός από τους αναρχικούς μετέχουν και μέλη του αριστερίστικου χώρου.
Πρόκειται, όπως λέει ο Μάνος Ματσαγγάνης (αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο) για τα «σημεία των καιρών. Η δυσπιστία στις συλλογικότητες, ιδίως σε ό,τι αφορά τα κόμματα και τον συνδικαλισμό, οδηγούν (και) σε σχήματα αυτοοργάνωσης που ενίοτε παίρνουν τέτοιες ακραίες μορφές».
Δεν είναι τυχαίο ότι μία παρεμφερής κίνηση, αυτή του Σαν Πρεκούριο στην Ιταλία, γεννήθηκε στο Μιλάνο της αποβιομηχάνισης. Ο «Σαν Πρεκούριο» (Αγιος Επισφαλής) είναι ο προστάτης της γενιάς των 700 ευρώ. Στον «εορτασμό» του (στις 29 Φεβρουαρίου!) πολλές αναρχικές ομάδες της Ιταλίας εισέβαλαν σε πολυκαταστήματα και σουπερμάρκετ ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη δεινή θέση των επισφαλών.
Στην Ελλάδα, οι συγεκριμένες κινήσεις δεν έχουν σχέση με τις οργανωμένες ομάδες της γενιάς των «700 ευρώ». Προέρχονται κυρίως από πανεπιστημιακούς χώρους, ειδικά στην Αθήνα από συγκεκριμένη σχολή του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου. Αποτελούνται από 25 – 35 μέλη, οι περισσότεροι «περιγράφονται» ως «εξαιρετικά διαβασμένα παιδιά». Πάντως, στις δύο ομάδες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης μετέχουν και εργαζόμενοι που ανήκουν στη γενιά των «700 ευρώ».
Δεν είναι όλοι μικρής ηλικίας, ακόμη και 35άρηδες μετέχουν, ιδίως στην Αθήνα, αλλά το μεγαλύτερο κομμάτι τους ηλικιακά είναι μεταξύ 27 και 30 χρόνων. Οι ίδιοι βλέπουν την «απαλλοτρίωση» περισσότερο ως κοινωνική, παρά ως πολιτική πράξη – άλλωστε τα θετικά σχόλια των περαστικών τους το επιτρέπουν.
Πάντως, σύμφωνα με ανθρώπους του συγκεκριμένου χώρου, η «πρωτιά» ανήκει στη Θεσσαλονίκη (ονομάζουν μάλιστα και συγκεκριμένη «Κατάληψη», σε οίκημα σε πολύ γνωστή περιοχή της πόλης).
Ισως από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία αυτών των κινήσεων είναι η έλλειψη φόβου για τις πιθανές συνέπειες. Οπως εξηγούν πρώην μέλη τους, αυτό είναι άλλωστε και το κίνητρο, αφού «η ρήξη με το σύστημα» προϋποθέτει και την ατομική σύγκρουση.
www.rebels.org
O Manuel Castells, από τους πιο διεισδυτικούς αναλυτές του Διαδικτύου και των νέων μορφών επικοινωνίας, αλλά και βαθύς γνώστης του αναρχικού κινήματος, θα μιλήσει με ενδιαφέροντα τρόπο για μια «νέα πραγματικότητα». Ο Castells θα επινοήσει τον «Νεοαναρχισμό» μέσα από την πραγμάτωση της «αναρχικής ουτοπίας»: «(…) Τελικά η ιδέα της διαρκούς συνέλευσης, που υπήρξε ανέκαθεν η ουτοπική πρακτική του αναρχικού κινήματος, μπορεί να υλοποιηθεί συγκεκριμένα μέσω του Ιντερνετ, μ’ ένα σύστημα συνεχούς ανταπόκρισης και συζήτησης. Αυτό ήδη συμβαίνει σε πολυάριθμα κινήματα και το κίνημα no global (όπως το αποκαλούν τα μέσα επικοινωνίας ή «για έναν άλλο κόσμο» όπως το αποκαλούμε εμείς) είναι ένα κίνημα που έχει δημιουργήσει σε μεγάλο βαθμό τις δικές του μορφές συζήτησης και οργάνωσης ακριβώς μέσω του Ιντερνετ. Πρόκειται για μία εφήμερη οργάνωση, σαφώς, αλλά δημοκρατική ακριβώς επειδή είναι εφήμερη. Πράγματι, καθίσταται πολύ δύσκολο να συγκροτηθούν μηχανισμοί κυριαρχίας στο εσωτερικό μιας δικτυακής δομής που είναι εικονική και εφήμερη, που αλλάζει συνεχώς (…)»
Οι αναρχικοί της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης επιβεβαιώνουν με πολλούς τρόπους τον Castells. Οι επαφές τους με Γερμανούς, Ιταλούς, Καταλανούς και Βέλγους συντρόφους τους είχαν ως αφετηρία τη σύνοδο Κορυφής στη Χαλκιδική το 2003, αλλά στη συνέχεια, οι σχέσεις αυτές αναπτύχθηκαν κυρίως μέσω Διαδικτύου. Σήμερα, το μεγαλύτερο κομμάτι τους είναι δικτυωμένο και με τις αναρχικές κινήσεις της Λατινικής Αμερικής, όπου ο αντιαμερικανισμός λειτουργεί εκεί ενοποιητικά σε αντίθεση με τον αναρχικό ευρωπαϊκό πολυκεντρισμό.
Οι ειδήσεις από τα αναρχικά στέκια έρχονται (και φεύγουν) περίπου σε πραγματικό χρόνο μέσω του Διαδικτύου, ενώ παρά τα όσα λέγονται, είναι στην πράξη αρκετά δύσκολο να εντοπιστούν από «μεγάλους Αδελφούς».
Ο Τάσος θα συνοψίσει τις νέες μορφές αναρχικής δράσης στην Ελλάδα λέγοντας πως αν και από «δέκα αναρχικούς θα ακούσεις δέκα διαφορετικές απόψεις, εντούτοις σχεδόν όλοι συμφωνούν πως ο κεραυνός θα φωτίσει τα πάντα».
Ή θα τα κάψει… Οπότε;
Ιnfo
-Οσβαλντ Μάγιερ «Η ιστορία του Σέβριο Τζιοβάνι», Αθήνα, εκδ. Διάδοση
-Tomas Ibanez – Manuel Castells «Ο νεοναρχισμός και η σύγχρονη κοινωνία», Αθήνα 2008, εκδ. Ελευθεριακή Κουλτούρα
-Klaus Schonberger «Η ληστεία Τράπεζας», Αθήνα 2004, εκδ. Ελευθεριακή Κουλτούρα
– Ανδρέα Πανταζόπουλου «Η Γαλλία φλέγεται», Αθήνα 2005, εκδ. Πόλις
-Anne – Catherine Wagner «Οι κοινωνικές τάξεις στην Παγκοσμιοποίηση», Αθήνα 2008, εκδ. Πολύτροπον
-Πέτρου Πιζάνια «Οι φτωχοί των πόλεων», Αθήνα 1993, εκδ. Θεμέλιο
-Εμμανουήλ Λεβινάς «Ελευθερία και εντολή», Αθήνα 2007, εκδ. Εστία
-Tomas Pynchon «Είναι σωστό να είμαστε Λουδίτες;» (στο «Λουδίτες, η εξέγερση ενάντια στο μέλλον»), Αθήνα 2004, εκδ. Ελευθεριακή Κουλτούρα
Και τώρα μερικές σκέψεις.
1ον Είναι αρκετά αξιοσημείωτο ότι μια εφημερίδα με τον προσανατολισμό της Καθημερινής έχει ένα τόσο εκτεταμένο άρθρο για τις απαλλοτριώσεις στα σούπερ μάρκετ. 2ον. Η οπτική με την οποία βλέπει τη συγκεκριμένη δράση. Το ύφος του αρθρογράφου δεν είναι καθόλου επικριτικό ή δεν έχει κανένα τόνο υποτίμησης του φαινομένου. Απεναντίας κρατάει μια ουδέτερη στάση. 3ον Τονίζει τον κοινωνικό χαρακτήρα της δράσης και τον διαχωρίζει από το πολιτικό της περιεχόμενο. 4ον Στέκεται και προσπαθεί να φτιάξει το προφίλ των ενεργούντων τονίζοντας το επίπεδο της μόρφωσής τους. Αυτό έχει σαν σκοπό να καταδείξει ότι υπάρχει διαχωρισμός ακόμη και ανάμεσα σε αυτοοργανωμένες ομάδες. 5ον Το άρθρο γράφηκε πριν ξεσπάσει η χρηματοπιστωτική κρίση και γι’ αυτό δεν υπάρχει άμεση σύνδεση με αυτή. 6ον Υπάρχει μια άμεση σύνδεση των αναποτελεσματικών ως προς το περιεχόμενο συνελεύσεων και του διαδικτύου. Ίσως σε αυτό και θα πρέπει να σταθούμε λίγο περισσότερο. Η αναφορά στο διαδίκτυο είναι ένα καμπανάκι σε όλους τους κρατικούς μηχανισμούς και αφορά τη διακίνηση πληροφοριών. Δεν έχει καθόλου αθώο χαρακτήρα. Η ανάγκη ελέγχου από κράτους και τους μηχανισμούς του γίνεται πιο δύσκολη. Από το όλο άρθρο φαίνεται ότι υπάρχουν πάντα πρόθυμοι να μιλήσουν. Η ταχύτητα διακίνησης της πληροφορίας και το απόρρητο ανώνυμο του διαδικτύου κάνουν το έργο των μηχανισμών ελέγχου εξαιρετικά δύσκολο. Επίσης το γεγονός ότι μπορεί να υπάρξει και εκτός των συνόρων συντονισμός δράσεων είναι κάτι που τρομάζει. Το διαδίκτυο είναι αδιαμφισβήτητα το νέο πεδίο μάχης. Η ανάγκη πρόσβασης στην πληροφορία και ο άμεσος συντονισμός των δράσεων μπορεί επιτέλους να γίνει πραγματικότητα. Επίσης η δημοσιοποιήσει μιας είδησης ή μιας άποψης έχει ένα τεράστιο πεδίο ελευθερίας. Και το σημαντικότερο μπορεί να βρει ένα τεράστιο κοινό. Η περίφημη λειτουργία των gatekeepers βρίσκει μια τεράστια κερκόπορτα. Το διαδίκτυο λειτουργεί σαν μια τεράστια δεξαμενή πληροφοριών.
Είναι επιτακτική η ανάγκη από όλους τους αυτοοργανωμένους χώρους να κατανοήσουν τόσο την αναγκαιότητα όσο και την χρηστικότητα του μέσου. Η χρήση των ιστοχώρων δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι η επαφή με το δρόμο θα χαθεί.
Ακριβώς το αντίθετο. Η δράση στο δρόμο θα γίνει πιο αποτελεσματική. Απλά το κράτος και το κεφάλαιο βρίσκουν άλλο ένα εμπόδιο μπροστά τους. Και αυτή τη φορά το εμπόδιο αυτό δεν θα μπορέσουν να το ξεπεράσουν και τόσο εύκολα.