Αναδημοσίευση από το http://ek-fyles.blogspot.com

Το πρόσημο του φύλου επισκιάζει τόσο απόλυτα την ταυτότητα της γυναίκας ώστε ανά πάσα στιγμή οφείλει να επιβεβαιώνει τον εαυτό της ως γυναίκα και να κάνει εμφανή στους άλλους τα αποτελέσματα αυτής της επιβολής που ενσωματώνεται και ως αυτοδέσμευση. Η διαδικασία αυτή κλέβει φυσικά από την ίδια κάθε στιγμή της ατομικότητάς της.

Γράφει ο Roland Barthes στις Μυθολογίες: «Διαβάζουμε τα βιογραφικά στο περιοδικό Εlle: “H Jacqueline Lenoir: ένα μυθιστόρημα, δύο παιδιά”. Τι σημαίνει αυτό; Ο συγγραφέας είναι καλλιτέχνης. Του αναγνωρίζεται το δικαίωμα να ζει κάπως μποέμικα. Προσοχή όμως! Οι γυναίκες δεν πρέπει να πιστεύουν πως μπορούν να επωφελούνται από την σύμβαση αυτή χωρίς πρώτα να είναι υποταγμένες στον αιώνιο νόμο της θηλυκότητας. Οι γυναίκες ήρθαν στον κόσμο για να κάνουν παιδιά. Μπορούν να γράφουν όσο θέλουν, φτάνει η βιβλική τους μοίρα να μη διαταράσσεται από το δικαίωμα που τους παραχωρείται. Απευθυνόμενο στις γυναίκες το περιοδικό Εlle λέει: είστε αντάξιες των ανδρών. Απευθυνόμενο στους άνδρες: η γυναίκα σας θα παραμείνει πάντα γυναίκα».

Για τον άνδρα οποιαδήποτε συνθήκη απέναντι στην οποία οφείλει να ανταποκριθεί δεν είναι παρά προσθετική στην ατομικότητά του, η οποία είναι κεκτημένη και αυτονόητη. Το αυτονόητο δικαίωμα του άνδρα στον αυτοπροσδιορισμό και τον καταναγκαστικό ετεροπροσδιορισμό της γυναίκας περιγράφει ο John Berger στο Η εικόνα και το βλέμμα:

«Η κοινωνική παρουσία μιας γυναίκας είναι διαφορετικού είδους από εκείνη ενός άντρα. Η παρουσία ενός άνδρα εξαρτάται από την υπόσχεση δύναμης που ενσωματώνει. Αν η υπόσχεση είναι μεγάλη και πειστική, η παρουσία του εντυπωσιάζει. Αν είναι μικρή ή ελάχιστα πειστική, θεωρείται πως έχει ασήμαντη παρουσία. Η υποσχεμένη δύναμη μπορεί να είναι ηθική, σωματική, ιδιοσυγκρασιακή, οικονομική, κοινωνική, σεξουαλική – αλλά το αντικείμενό της είναι πάντα εξωτερικό ως προς τον άνδρα. Η παρουσία ενός άνδρα υποβάλλει το τι είναι ικανός να κάνει σε σένα ή για σένα. Η παρουσία του μπορεί να είναι φτιαχτή, με την έννοια ότι προσποιείται πως είναι ικανός για ό,τι δεν είναι. Αλλά η προσποίηση είναι πάντα για μια δύναμη που αυτός ασκεί πάνω στους άλλους.

Αντίθετα, η παρουσία μιας γυναίκας εκφράζει τη στάση της απέναντι στον εαυτό της και προσδιορίζει το τι μπορούν ή δεν μπορούν να της κάνουν. Η παρουσία της εκδηλώνεται στις χειρονομίες, τη φωνή, τις γνώμες, τις εκφράσεις, το ντύσιμό της, στα πράγματα που έχει επιλέξει να την περιβάλλουν, στο γούστο της – δεν υπάρχει πράγματι τίποτε απ’ όσα μπορεί να κάνει που να μη συμβάλλει στην παρουσία της. Η παρουσία μιας γυναίκας είναι τόσο σύμφωνη με το πρόσωπό της ώστε οι άνδρες τείνουν να την αντιλαμβάνονται σαν κάτι σχεδόν υλικό που αναδίνεται από αυτήν.

Το να έχεις γεννηθεί γυναίκα, ισοδυναμούσε με το να έχεις γεννηθεί σε έναν προσδιορισμένο και περιορισμένο χώρο, κάτω από τη φύλαξη των ανδρών. Η κοινωνική παρουσία των γυναικών αναπτύχθηκε σαν αποτέλεσμα της αφέλειάς τους να ζουν κάτω από μια τέτοια κηδεμονία μέσα σε έναν τόσο περιορισμένο χώρο. Αλλά τούτο ακριβώς ήταν που κόστισε στο γυναικείο εγώ το διχασμό του. Μια γυναίκα πρέπει συνεχώς να παρατηρεί τον εαυτό της. Συντροφεύεται σχεδόν συνεχώς από την εικόνα του ίδιου της του εαυτού. Από την πρώτη παιδική ηλικία την έχουν διδάξει και πείσει να επιθεωρεί συνεχώς τον εαυτό της.

Κι έτσι φτάνει να θεωρεί τον επιθεωρητή και τον επιθεωρούμενο μέσα της σαν δυο συστατικά αλλά και πάντα ξεχωριστά στοιχεία της ταυτότητάς της ως γυναίκας. Πρέπει να εξετάζει καθετί που είναι και καθετί που κάνει, γιατί το πώς εμφανίζεται στους άλλους, και τελικά το πώς εμφανίζεται στους άνδρες, έχει κρίσιμη σημασία γι’ αυτό που κατά κανόνα θεωρείται σαν επιτυχία στη ζωή της. Η δική της αίσθηση του να είναι ο εαυτός της υποκαθίσταται από μια αίσθηση ότι εκτιμάται ο εαυτός της από κάποιον άλλο.

Οι άνδρες εξετάζουν τις γυναίκες πριν εκδηλώσουν τη συμπεριφορά τους προς αυτές. Επομένως το πώς μια γυναίκα εμφανίζεται σ’ έναν άνδρα καθορίζει ενδεχομένως και το πώς αυτός θα της συμπεριφερθεί. Για να αποκτήσουν κάποιον έλεγχο πάνω σ’ αυτή τη διαδικασία, οι γυναίκες πρέπει να τη συγκρατούν και να την εσωτερικεύουν. Το μέρος εκείνο του εγώ μιας γυναίκας που είναι ο επιθεωρητής μεταχειρίζεται το άλλο μέρος που είναι ο επιθεωρούμενος με τέτοιο τρόπο ώστε να δείχνει στους άλλους πώς ολόκληρος ο εαυτός της θα ήθελε να του συμπεριφέρεται. Και αυτή η παραδειγματική μεταχείριση του εαυτού της από τον εαυτό της είναι που συνιστά την παρουσία της. Κάθε γυναικεία παρουσία ρυθμίζει το τι είναι και τι δεν είναι «επιτρεπτό» μέσα στην παρουσία της. Κάθε πράξη της –οποιοδήποτε άμεσο σκοπό ή κίνητρο κι αν έχει– διαβάζεται επίσης σαν μια ένδειξη του πώς θα ήθελε να της συμπεριφερθούν. Αν μια γυναίκα κάνει κάποιο καλό αστείο, αυτό είναι ένα παράδειγμα του πώς η ίδια αντιμετωπίζει τον αστειευόμενο εαυτό της και, κατ’ αναλογία, του πώς θα ήθελε να την αντιμετωπίσουν οι άλλοι σαν αστειευόμενη γυναίκα. Μόνο ένας άνδρας μπορεί να κάνει ένα καλό αστείο για χάρη του ίδιου του αστείου.

Θα μπορούσε κανείς να απλοποιήσει όλα αυτά λέγοντας: Οι άνδρες δρουν και οι γυναίκες εμφανίζονται. Οι άνδρες κοιτάζουν τις γυναίκες. Οι γυναίκες παρατηρούν τον εαυτό τους όταν τις κοιτάζουν. Αυτό καθορίζει όχι μόνο τις περισσότερες σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών, αλλά και τη σχέση των γυναικών με τους εαυτούς τους. Ο επιθεωρητής της γυναίκας μέσα στο εγώ της είναι αρσενικός: ο επιθεωρούμενος θηλυκός. Έτσι η γυναίκα μετατρέπει τον εαυτό της σε αντικείμενο, και πιο ιδιαίτερα σε αντικείμενο θέασης: σε θέαμα».

Αύξηση της τάξης του 4,6% στα καθαρά κέρδη 9μήνου ανακοίνωσε ο όμιλος EFG Eurobank, παρά την αρνητική επίδραση της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης.

Ειδικότερα, τα κέρδη του ομίλου της Eurobank διαμορφώθηκαν στα 647 εκατ. ευρώ στο 9μηνο του 2008 έναντι 618 εκατ. ευρώ που είχε καταγράψει την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Επίσης, ο όμιλος σημείωσε ενίσχυση των οργανικών του κερδών κατά 17,9% στα 560 εκατ. ευρώ, από 475 εκατ. ευρώ πέρσι και σημαντική αύξηση των καταθέσεών του κατά 42,5% σε ετήσια βάση, ενώ η κεφαλαιακή του επάρκεια διαμορφώθηκε στο 11%. Αναλυτικότερα και σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση της Eurobank, iδιαίτερα θετικά ήταν τα αποτελέσματα στο εξωτερικό, με τα καθαρά κέρδη από τη «Νέα Ευρώπη» να υπερτριπλασιάζονται και να ανέρχονται σε 135εκ. ευρώ, από 42εκ. ευρώ το περσινό εννεάμηνο, συνεισφέροντας κατά 20,8% στη συνολική κερδοφορία του Ομίλου, από μόλις 6,6%  πέρυσι.Τόσο οι χορηγήσεις προς επιχειρήσεις όσο και οι χορηγήσεις προς νοικοκυριά αυξήθηκαν κατά 31% σε ετήσια βάση και ανήλθαν σε 30δισ. ευρώ και 26,5δισ. ευρώ αντίστοιχα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Όμιλος Eurobank EFG δεν έχει καμία έκθεση σε δάνεια μειωμένης εξασφάλισης ή άλλα «τοξικά προϊόντα», ενώ η έκθεση στον κλάδο της ναυτιλίας παραμένει περιορισμένη (655εκ. ευρώ). Σε επίπεδο κερδοφορίας, τα αποτελέσματα ήταν πολύ θετικά σε όλες τις χώρες εκτός Ελλάδας: Στη Βουλγαρία, τα καθαρά κέρδη ανήλθαν σε 56 εκ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 78,8%, ενώ στη Ρουμανία και στη Σερβία υπερδιπλασιάστηκαν και διαμορφώθηκαν σε 35 εκ. ευρώ και 29 εκ. ευρώ αντίστοιχα.  Στην Πολωνία τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, δύο μόλις χρονιά μετά την έναρξη εργασιών στη χώρα. Τα καθαρά κέρδη ανήλθαν σε  16 εκ. ευρώ, έναντι ζημιών πέρυσι, ενώ το χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων ξεπέρασε τα 4δισ. ευρώ.  Παρά τις αντίξοες συνθήκες στις κεφαλαιαγορές, τα αποτελέσματα της τράπεζας και της χρηματιστηριακής στην Τουρκία ήταν ιδιαίτερα θετικά, με τα καθαρά κέρδη να διαμορφώνονται σε 22εκ. ευρώ.  Τέλος, στην Κύπρο οι εργασίες ήταν κερδοφόρες το Γ’ τρίμηνο του έτους, ένα μόλις χρόνο μετά την έναρξη δραστηριοποίησης στη χώρα

Επίσης

Ο κορυφαίος ευρωπαϊκός πετρελαϊκός όμιλος Royal Dutch Shell ανακοίνωσε άνοδο στα κέρδη γ’ τριμήνου της τάξης του 22% καθώς το ράλι των τιμών στα καύσιμα υπερίσχυσε της μείωσης της παραγωγής στη Νιγηρία και στον Κόλπο του Μεξικού.

Πιο αναλυτικά, τα καθαρά κέρδη της Shell ανήλθαν στα 8,45 δισ. δολάρια, ενώ εξαιρουμένων εκτάκτων αναγκών έφθασαν στα 8,04 δισ. δολάρια. Τα αποτελέσματα ξεπέρασαν τις προβλέψεις των οικονομικών αναλυτών, οι οποίοι τοποθετούσαν τα κέρδη στα 7,22 δισ. δολάρια.

Επίσης

Τα μεγαλύτερα κέρδη τριμήνου στην ιστορία των ΗΠΑ, παρουσίασε η Exxon MobilΤα μεγαλύτερα κέρδη τριμήνου στην ιστορία των ΗΠΑ παρουσίασε η Exxon Mobil στο τρίτο τρίμηνο του έτους, κυρίως λόγω των τιμών ρεκόρ που σημείωσε, μέσα στο έτος, το πετρέλαιο στις διεθνείς αγορές.
Τα έσοδα της Exxon Mobil ανήλθαν στα 14,83 δισ. δολάρια στο τρίτο τρίμηνο του έτους, αυξημένα κατά 60% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2007. Οι πωλήσεις της εταιρείας αυξήθηκαν κατά 35%, στα 137,74 δισ. δολάρια, την ίδια περίοδο, σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας με έδρα το Χιούστον του Τέξας.
Το προηγούμενο ρεκόρ εσόδων της Exxon Mobil είχε σημειωθεί στο δεύτερο τρίμηνο του 2008, καθώς τα έσοδα της για το συγκεκριμένο διάστημα είχαν ανέλθει στα 11,7 δισ. δολάρια.

Μπορεί να βγεί κάποιο συμπέρασμα από τα παραπάνω; Ίσως και ναι. Αλλά ποιο θα είναι αυτό; Μας κοροϊδεύουν όλοι ή μήπως αυτές οι εταιρίες αποτελούν την εξαίρεση. Μάλλον το πρώτο θα λέγαμε. Και γιατί; Μα φυσικά γιατί η παραγωγή αποτελεί μια αλυσίδα. Οι εταιρίες αυτές δεν θα μπορούσαν να εμφανίζουν τα κέρδη που εμφανίζουν αν υπήρχε πραγματική κρίση. Έχει καμία συμφωνία η εικόνα που διαβάζουμε παραπάνω με την εικόνα που παρουσιάζει για παράδειγμα η eurobank στο χρηματιστήριο; Δεν νομίζουμε. Η παραπάνω εικόνα είναι η πραγματική κατάσταση. Κέρδη , κέρδη και πάλι κέρδη. Τι ακούμε όμως όλοι μας. Κρίση , κρίση και πάλι κρίση. Γιατί; Για να συνεχίσουν να έχουν όλοι ακόμη μια φορά να εμφανίζουν την ίδια εικόνα. Τα κέρδη που διαβάζουμε παραπάνω έχουν να κάνουν με τον πραγματικό κύκλο εργασιών. Την παραγωγή και την πώληση των πραγματικών προϊόντων τους που εμπεριέχουν ένα τεράστιο ποσοστό κέρδους. Τι συμβαίνει στο χρηματιστήριο; Αδιάφορο. Η πραγματικότητα εκεί δεν έχει να κάνει με την ίδια παραγωγή αλλά με τις προσδοκίες κερδών από άλλες επιχειρήσεις. Έτσι ακριβώς δουλεύει ο καπιταλισμός και ο θεσμός του χρηματιστηρίου. Ποιος μπορεί να λειτουργήσει πιο έξυπνα και να κλέψει τα χρήματα από την τσέπη του άλλου. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν ο άλλος δεν καταφέρνει να παράξει αρκετά ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες που έχουν οι άλλοι γι αυτόν. Τότε υπάρχει το πρόβλημα. Το ότι οι εταιρίες περιμένουν να έχουν κέρδη (αδιάφορο από πού) και για κάποιον λόγο αυτά δεν έρχονται τότε υπάρχει πρόβλημα. Μόνο που δεν είναι πρόβλημα που αφορά όλο τον κόσμο αλλά μόνο τους διαχειριστές των προσδοκιών των εταιριών.

Συμπερασματικά. Η τσέπη μας δεν έχει καμία σχέση με την τσέπη των καπιταλιστών. Τα χρήματα που μπαίνουν στη δική τους δεν είναι άλλα από αυτά που βγαίνουν από τη δική μας ή ακόμη καλύτερα από αυτά που δεν έρχονται ποτέ στη δική μας. Το κράτος δεν κάνει τίποτε άλλο από το υποστηρίζει την αναπαραγωγή αυτής της κλοπής προσπαθώντας να εξασφαλίσει τη δική του επιβίωση. Η πραγματική κρίση του καπιταλισμού θα έρθει όταν καταρρεύσει το χρήμα και το κράτος που το νομιμοποιεί.

Σκέψεις πάνω στην άτυπη ηγεμονία και τον συγκεντρωτισμό σε οριζόντιες δομές.

Κάθε σχηματοποίηση είναι και μια αφαίρεση από την πραγματικότητα. Στην περίπτωση μας το σχήμα φαντάζει απλό. Σε κάθε διευρυμένη ομάδα, οργάνωση κ.τ.λ. που λειτουργεί ως οριζόντια δομή, είναι επόμενο ανάμεσα στα άτομα που την αποτελούν να υπάρχουν διαφορετικές «ταχύτητες» αναλόγως της εμπειρίας, της συγκρότησης, των βιωμάτων του καθενός κ.τ.λ. Η διαφορά ταχύτητας αξιολογείται ως ένα γεγονός που από μόνο του δεν έχει ούτε θετική ούτε αρνητική χροιά. Όταν όμως από αυτές τις διαφορετικές ταχύτητες πρέπει να προκύψει ένας ενιαίος και κοινός λόγος για το κάθε τι, αυτό που παρατηρούμε είναι ότι η άποψη που φαίνεται ως η πιο συγκροτημένη απορροφά τις υπόλοιπες (οι οποίες πλέον συμμετέχουν ως προς τις λεπτομέρειες) και ο λόγος του φορέα (ή των φορέων) της Άποψης κατοχυρώνεται πλέον στο συλλογικό ως βαρύνουσας σημασίας με ένα ειδικό βάρος που δεν αναγνωρίζετε στους υπόλοιπους. Ο δρόμος για την παγίωση των «ταχυτήτων» και τη δημιουργία άτυπων ιεραρχιών είναι πλέον ανοιχτός.

Ας εξετάσουμε όμως το ζήτημα περαιτέρω ξεκινώντας από το ζήτημα των «ταχυτήτων». Αν εξαιρέσουμε τη σφαίρα της βιωμένης εμπειρίας (η οποία άλλωστε από μόνη της δεν αποτελεί εχέγγυο για τίποτα, αλλιώς οδηγούμαστε απευθείας σε αυθεντίες) , οι εξόφθαλμες διαφορές παρουσιάζονται στο ζήτημα της συγκρότησης. Το να ισχύει όμως σε μια δεδομένη στιγμή και για ένα συγκεκριμένο θέμα μια διαφορά ταχυτήτων δεν μπορεί να είναι λόγος επίκλησης από μερίδα ατόμων, ώστε να ανατίθενται, ή καλύτερα να μετατίθενται, ευθύνες στους υπόλοιπούς «γιατί αυτοί ξέρουν καλύτερα». Οποιαδήποτε διαφορά μπορεί να καλυφθεί στο βαθμό που ικανοποιούνται δύο προϋποθέσεις: θέληση που να μετατρέπεται σε ενέργεια και μια δομή που να διευκολύνει την κίνηση αυτή. Η απουσία κάποιου παράγοντα είναι μάλλον καθοριστική. Ο δεύτερος (που θα μπορούσε να είναι π.χ. αυτομόρφωση με την ευρεία έννοια) συνήθως απουσιάζει εντελώς και ο πρώτος επαφίεται στην προσωπική διάθεση του καθενός.

Στο σημείο αυτό προκύπτει το εξής ζήτημα: είναι δυνατόν να υπάρξουν αξιολογικές κρίσεις στα ενδιαφέροντα ενασχόλησης του καθενός; Είναι προφανές ότι μεταξύ των ατόμων μιας ομάδας θα υπάρχουν και διαφορετικά ενδιαφέροντα ενασχόλησης, πέρα από αυτά που πιθανόν αναγνωρίζονται ως κοινά από όλους. Ο καθένας συνεπώς θα μπορούσε να στρέψει την ενέργειά του προς αυτό που να ενδιαφέρει περισσότερο με τρόπο, ώστε να υπάρχουν και διαφορετικές/ συμπληρωματικές κατευθύνσεις δράσης (εδώ η λέξη με μια γενική έννοια) αντιθέτως , η επιμονή της κοινής ενασχόλησης με τα πάντα αποβαίνει μάλλον προβληματική. Αφού η «κοινή δράση» δεν είναι και τόσο κοινή εφόσον όσοι δεν την θέτουν ψηλά στις προτεραιότητες του συμμετέχουν περιορισμένα. Αυτό προκαλεί προβλήματα τόσο στην ολοκλήρωση μιας κίνησης (…. Κάποιος θα βρεθεί να την κάνει) αλλά και στους ίδιους, αφού με εύσχημο ή όχι τρόπο θα κληθούν να δικαιολογήσουν την χαμηλή συμμετοχή τους. Από την άλλη , στο βαθμό που διαιωνίζεται η συγκεκριμένη συνθήκη οδηγεί πλέον σε συγκεντρωτισμό από την πλευρά αυτών που τελικά αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της «δουλείας». Χαρακτηριστικό είναι εδώ ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τα άτομα που έχουν καταχωρηθεί ως χαμηλότερης συγκρότησης είναι και αυτά που συμμετέχουν και λιγότερο στην υλοποίηση συλλογικών αποφάσεων. Η προσπάθεια απόδοσης ευθυνών προσκρούει μάλλον σε ύφαλο. Ο φαύλος κύκλος διαιωνίζεται, ο δρόμος για την αναδείξει ηγετικών μορφών είναι πλέον ανοιχτός.

Κοινή πράξη κοινός λόγος.

Η επιλογή ενασχόλησης με κάποιο ζήτημα γίνεται έπειτα από μια αξιολόγηση διαφόρων παραγόντων που άπτονται του συγκεκριμένου ζητήματος (π.χ. συνέπειες, γειτνίαση, σημαντικότητα κ.τ.λ.). Ο καθοριστικός όμως παράγοντας είναι η αξιολόγηση, που σύμφωνα με την γενικότερη ανάλυση και εκτίμηση της πραγματικότητας, με βάση την οποία χαράσσονται οι βασικές στρατηγικές κατευθύνσεις και άξονες δράσεις που εκτιμούνται ότι προωθούν την κοινή απόφαση. Στο σημείο αυτό, δεν θα σταθούμε στο κατά πόσο μια ανάλυση μπορεί να αξιώνει την κατανόηση της πολυσύνθετης και αντιφατικής πολλές φορές πραγματικότητας. Το ερώτημα που τίθεται είναι για τι να μην αφήνεται ο χώρος και για άλλου είδους δραστηριοποίηση εφόσον το ζήτημα δεν αφορά τον αξιακό πυρήνα αλλά ζητήματα στρατηγικής τοποθέτησης απέναντι στο Υπάρχον.

Η αναζήτηση του κοινού λόγου πάνω στο κάθε τι έρχεται μάλλον ως φυσική συνέπεια. Οι διχογνωμίες δεν μπορούν να προάγουν την κοινή στρατηγική που αυτή με τη σειρά της μόνο αυτή προωθεί τον αγώνα. Αντίστροφα, μόνο ο κοινός λόγος, κοινός γιατί έχει έρθει από την ενδελεχή ανάλυση των συνθηκών (άρα και αληθείς) μπορεί να οδηγήσει στην σωστή πράξη. Η διαφωνία πλέον εμφανίζεται ως πρόβλημα.

Η τελική απόφαση άλλωστε συγκροτείται στην βάση της σύγκρουσης και σύνθεσης των διάφορών επιχειρημάτων οπότε συνάγεται λογικά. Το μοντέλο των θετικών επιστημών κυριαρχεί αλλά αποδεικνύεται ανεπαρκές. Αν το αποτέλεσμα ήταν αντίστοιχο (του αποτελέσματος) μιας μαθηματικής εξίσωσης τα πράγματα θα ήταν απλά. Τα επιχειρήματα θα αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους όπως οι διάφοροι παράγοντες μιας εξίσωσης και το αποτέλεσμα θα ήταν αδιαμφισβήτητο. «Το κοινωνικό πρόβλημα» θα είχε λυθεί προ πολλού.

Ένα τελευταίο ζήτημα είναι το γεγονός (που χωρίς να λέγεται συνάγεται από τα προηγούμενα ως επακόλουθο) ότι η συμπόρευση με ευρύτερα κοινωνικά στρώματα προϋποθέτει την αποδοχή εκ μέρους τους του λόγου μας, με την υιοθέτηση του οποίου θα επέλθει η συνειδητοποίηση και ριζοσπαστικοποίησης τους. Η στιγμή βέβαια που η αφομοίωση και η απονέκρωση οτιδήποτε οιονεί ριζοσπαστικού αποτελεί το πλέον δημοφιλές (και επιτυχημένο όπως φαίνεται) εργαλείο του συστήματος το δίλημμα μπαίνει με οξύτερους όρους και η καθαρότητα του λόγου εμφανίζεται όχι απλά επιβεβλημένη, αλλά μοναδική επιλογή.

Υ.Γ.: Η εξέταση του ζητήματος έχει ως αφετηρία την πεποίθηση ότι σε συλλογικά σώματα μια κριτική που θα εστιάζει σε πρόσωπα και συμπεριφορές θα μένει πάντα ατελής αν δεν προχωρά στις αιτίες του φαινομένου και στην διαμόρφωση του πεδίου μέσα στο οποίο αυτό παίρνει σάρκα και οστά. Το ίδιο ατελής θα μείνει και να δεν αναλάβει το κόστος σύγκρουσης με τα πρόσωπα που ηθελημένα ή όχι αναπαράγουν του όρους του προβλήματος.

 Σκέψεις που αφορούν το ζήτημα « ηγεμονία και επανάσταση ».

Η εσωτερική επαναστατική επιταγή του καθενός μας εκπορεύεται από τα κοινωνικά μορφώματα μέσα στα οποία υπάρχουμε. Σε καμία περίπτωση αυτά δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι ανεξάρτητα από το οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε, έχοντας ως δεδομένο πρώτον ότι το αστικό καπιταλιστικό σύστημα έχει επιβληθεί και δεύτερον ότι εκ των πραγμάτων η χώρα κατόπιν «θείας» εντολής “ανήκειν εις την Δύσην”. Το αν το οικονομικό καθορίζει το κοινωνικό, το αν το οικονομικό είναι κάτι το αυτόνομο ή αν το πρόταγμα είναι η κοινωνικοανθρωποκεντρική κατεύθυνση δεν είναι το κύριο σημείο του ενδιαφέροντος μας. Η επαναστατική υπέρβαση έχει να κάνει με την πραγματικότητα η οποία διαχρονικά έχει σχηματιστεί και αποτελεί βίωμα του καθενός. Η επανάσταση δεν ορίζεται σε καμία περίπτωση με όρους ανεύρεσης του όποιου, αν υπάρχει αυτό, επαναστατικού υποκειμένου. Το ψάξιμό κάποιου τέτοιου όρου ενέχει παγίδες που πολλές φορές δεν μπορεί να τις υπερβεί κανείς αν δεν εισαγάγει την ιδεολογία, την ιδεοληψία και το πιστεύω. Πραγματική ελευθερία μπορεί να υπάρξει μόνο μέσα από την ανατροπή των εξουσιαστικών δομών, και όχι μέσα από την αναπαραγωγή των υπαρχόντων στερεοτύπων που εκφέρονται από τις νέες μορφές ριζοσπαστικών εξουσιαστικών σχημάτων. Συστήματα οργάνωσης μπορεί να υπάρξουν και υπάρχουν και μέσα στις διαδικασίες επαναστατικής ανατροπής. Ο συμβατικός χαρακτήρας των περισσοτέρων πρέπει να γίνεται αντικείμενο κριτικής. Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί την επαναστατική πρόταση ουτοπικού χαρακτήρα ως σύστημα ανατροπής πρώτον από τα υπάρχοντα και δεύτερον από αυτά που διάφοροι ριζοσπάστες ευαγγελίζονται -με την κυριολεκτική σημασία του όρου, αφού τα κηρύσσουν και προσμένουν στην πίστη;

Αυτό είναι ένα σημείο στο οποίο αξίζει να σταθούμε.

Η διαδικασία της πραγμοποίησης του ιδεολογικού – ιδεαλιστικού περιβάλλοντος, στο πλαίσιο του ορθόδοξου ή καλύτερα του προτεσταντικής, από πλευράς «ηθικής», προέλευσης αστικού – καπιταλιστικού περιβάλλοντος, παίρνει τη μορφή της εμπορευματικής ανταλλαγής, διευρύνοντας την έννοια του φετιχοποιημένου εμπορεύματος σε όλες τις μορφές ύπαρξης του αστικού κοινωνικού, έστω και αν αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από την πώληση του πρωτόγονου αμερικάνικου ονείρου σε παγκόσμια κλίμακα. Μετάφραση: προσωπική ωφέλεια (η μεταφορά στο ατομικό επίπεδο συσχετίζει τόσο το οικονομικό όσο και το ψυχολογικό στοιχείο) με όρους εμπορεύματος, με όρους πλουτισμού, διατηρώντας καθαρή τη συνείδηση αλλά αδιαφορώντας για το γεγονός ότι η κοινωνικοποίηση της εργασίας γίνεται ασυνείδητα.

Πώς; Με τη μεταφορά και την ταύτιση με την εξουσία. Κύριο στοιχείο σε όλα τα συστήματα και όλες τις μορφές οργάνωσης είναι αυτό της ιδιοκτησίας. Στα μεν δυτικά συστήματα, ο ανθρώπινος παράγοντας έχει την ικανότητα να επιδιώξει τον πλούτο: μπορεί να τον αποκτήσει, μπορεί να τον διαχειριστεί, και μπορεί ανά πάσα στιγμή να καθορίζει το τι θέλει και το πώς μπορεί να το πετύχει, αφού έχει την ευκαιρία (ιδεατά) να το κάνει. Όλα αυτά, βέβαια, θεού θέλοντος και καιρού επιτρέποντος. Παράλληλα, όμως, είναι ξεκάθαρο ότι ο πλούτος δεν είναι αρκετός για όλους αφού λόγος για ισότητα δεν γίνεται. Στα δε λενινιστικής προέλευσης μοντέλα, ο άνθρωπος ενώ κρίνεται ανίκανος να διαχειριστεί ένα τόσο μεγάλο διακύβευμα όπως η ιδιοκτησία -γιʼ αυτό πρέπει να υπάρξει μια ανώτερη δύναμη όπως το κράτος που θα οργανώνει και θα καθορίζει τη θέλησή, τις ανάγκες και τις προτιμήσεις του-, από την άλλη κρίνεται απόλυτα ικανός στα να παράξει όλο αυτό τον πλούτο. Το ότι τα λενινιστικού χαρακτήρα συστήματα απορρίπτουν τη θρησκεία δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι απαλλάσσονται από την προτεσταντικού χαρακτήρα ηθική. Απεναντίας, αντικειμενοποιώντας το κοινωνικό, αναστρέφοντας το χαρακτήρα του μαρξικής προέλευσηςσχήματος οικοδομήματος – εποικοδομήματος, μπορούν να αποδώσουν στο κράτος «θεϊκές» διαχειριστικές ικανότητας. Εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι το κράτος δεν είναι τίποτε άλλο από μία ανθρώπινη εφεύρεση, προκειμένου να καταπιέσει και να καθοδηγήσει, και ξεχνώντας παντελώς το γεγονός ότι και το χρήμα δεν είναι τίποτε άλλο από μια εφεύρεση καταπίεσης και στρεβλής αποτύπωσης, οδηγούνται σε σχήματα με καθοδηγικό χαρακτήρα.

Η ηγεμονία και στις δύο αυτές μορφές οργάνωσης έχει άτυπο χαρακτήρα. Στη μία έχει τη μορφή του χρήματος και στην άλλη του κράτους. Και στα δύο μορφώματα αποδίδονται θεϊκού χαρακτήρα ιδιότητες που εξαντικειμενικεύονται είτε μέσα από κοινούς μηχανισμούς, όπως είναι αυτοί τις καταστολής, είτε μέσα από διαφοροποιητικούς μηχανισμούς όπως αυτοί της ιδιωτικής ωφελιμιστικού χαρακτήρα διαμόρφωσης της ιστορίας ή της κοινής εξαναγκαστικού χαρακτήρα ιστορίας που μας ενώνει ορίζοντας τα σύνορα της καταπίεσής μας. Από την άλλη πλευρά, έχουμε και τις πλέον απτές μορφές τυπικής ηγεμονίας όπως οι κατασταλτικοί –κοινοί– μηχανισμοί, τα συστήματα «εκπαίδευσης», η δικαιοσύνη, η κομματική αντιπροσώπευση, η ενημέρωση, η εθνική ασφάλεια.

Τι έχουμε απέναντί μας εκτός από το προφανές; Ποιος είναι αυτός που δεν μπορεί να αναγνωρίσει τι είναι αυτό που τον κάνει να αισθάνεται άσχημα; Ποιος είναι αυτός που δεν θέλει να το αλλάξει;

Αν ζούμε μέσα στην κοινωνία του θεάματος, γιατί αυτοί που προσφέρουν το πιο χορταστικό θέαμα δεν μπορούν παράλληλα να προσφέρουν και την πιο πειστική λύση; Αν δεχτούμε ότι πρέπει να αποβάλουμε τους ταξικούς διαχωρισμούς, επειδή αυτοί έχουν ιστορικά καταπέσει, και συμφωνούμε ότι η αναζήτηση πρέπει να στραφεί στους ψυχολογικούς θεαματικούς όρους, αποδεχόμενοι ότι είναι αυτοί που καθορίζουν το παιχνίδι (και πρέπει να καταστραφούν), τι έχει πάει στραβά και το επαναστατικό στοιχείο οδεύει στην απομόνωση;

Η λογική τού τι ενώνει, και όχι η παρόρμηση τού τι θα μπορούσε ναενώσει, θα πρέπει να αποτελέσει ένα μεγάλο αντικείμενο συζήτησης. Η αναζήτηση του ενοποιητικού παράγοντα αποτελεί στοιχείο επαναστατικής αφαίρεσης με σκοπό την ελευθερία. Η συγκρότηση σε ολότητα δεν αποτελεί αντικείμενο συζήτησης αλλά πηγάζει από την πραγματικότητα, που επιτάσσει την ολική ανατροπή σε κοινωνικό, οικονομικό, ηθικό και θεσμικό επίπεδο. Η ανατροπή των εξουσιαστικών μηχανισμών σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να έχει υποκειμενική χροιά από τη μία, γιατί τότε θα μιλούσαμε για αυθεντίες, τις οποίες κανείς δεν αποδέχεται, ενώ από την άλλη, η δυσκολία εκφοράς κοινού λόγου και παράλληλα η εμμονή στο να υπάρχει αυτός, οδηγεί στο ίδιο αποτέλεσμα.

Τελικός στόχος της επίτευξης ενός κοινού λόγου είναι ο καθορισμός των αιτιών για τις οποίες οι υπάρχουσες κοινωνικές συνθήκες πρέπει να ανατραπούν και να φτιαχτούν από την αρχή, χωρίς κανένα στοιχείο εξουσίας. Ο «ουτοπικός» χαρακτήρας του παραπάνω προτάγματος αποτελεί και τη βασική κριτική είτε από το αστικό κράτος είτε από τα ρεφορμιστικά αριστερίστικα μορφώματα. Ωστόσο, η ύπαρξη θεσμών είτε μέσα στο αστικό κράτος, όπως η δικαιοσύνη, είτε η έννοια του θεού, που αγγίζει το υπερβατικό, αποδεικνύουν ότι μπορεί να υπάρξει «πίστη» σε πράγματα που δεν υπάρχουν και ούτε ποτέ πρόκειται να υπάρξουν. Παρόλα αυτά ο επαναστατικός λόγος δεν έχει καταφέρει να αγγίξει την κοινωνία. Σε πολύ συγκεκριμένες φορές έχει κερδίσει την κοινωνική δικαιολόγηση. Ίσως γιατί δεν έχει καταφέρει, όχι να εκμεταλλευτεί, αυτή την ανθρώπινη ροπή, αλλά με τον τρόπο που αρθρώνεται, έχει αποτύχει να καταδείξει ακόμα και τα αυτονόητα. Η κατάδειξη γίνεται μόνο σε επίπεδο κοινωνίας. Η κατάδειξη γίνεται με στόχο να ενώσεις άτομα που μπορούν επιτέλους να καταλάβουν τη δύναμη που έχουν και μέχρι τώρα, ασυνείδητα, την εκχωρούν σε τρίτους, που μάλιστα τη χρησιμοποιούν για τον καταπιέζουν.

Το ούτε Θεός ούτε Κράτος μπορεί να ερμηνευτεί πάρα πολύ εύκολα. Δεν μπορεί να υπάρξει πίστη ελεημοσύνης για το αύριο , ούτε πίστη καθήλωσης στο σήμερα. Πως είναι δυνατόν όλα αυτά μα μην μπορούν να γίνουν αντιληπτά. Μήπως η έκφραση της ανατροπής έχει πάρει το χαρακτήρα του εμπορεύματος; Η σκέψη είναι πάρα πολύ απλή. Στον καπιταλισμό η παραγωγή σταματά ακόμα και όταν υπάρχει ανάγκη (που ο ίδιος έχει δημιουργήσει) αλλά η τιμή δεν είναι αρκετή ώστε να έχουμε κέρδος. Στην «ουτοπική» αντίδραση, αυτή δεν έρχεται (αν και η ίδια την επιτάσσει), αν δεν υπάρξει μια εσωτερικής ερμηνείας « ηθική » ενότητα του λόγου. Τα στοιχεία της αυτοοργάνωσης και της αυτοδιαχείρισης που αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία διευρύνσεις, αναζητώντας την κοινωνική αλληλεγγύη ( η σύνθεση είναι πάντα αντίστροφη, όχι διαλεκτική), βλέπουν τα είδωλά τους να παραμορφώνονται όταν γίνονται καθαρός και ενιαίος λόγος. Αυτό που ενώνει σήμερα στο αστικό περιβάλλον δεν είναι τίποτε άλλο από την επιδίωξη της προσωπικής ωφέλειας (ευτυχία) που συνδέεται με την ατομική ιδιοκτησία (εμπράγματη). Στους επαναστατικούς χώρους ,η ενδεχόμενη ύπαρξη εμμονών, διαφόρων ειδών, που έχουν να κάνουν με τον τρόπο εκφοράς του τι σημαίνει κοινό, αποτυγχάνουν να καταδείξουν ότι πίσω από την απομόνωση και τις προσωπικές διαδρομές το μοναδικό πράγμα που υπάρχει είναι η Εξουσία. Η αντίδραση ,που εξαντικειμενικεύεται στο δρόμο με μορφές δράσης που χαρακτηρίζονται από την προσωπική θυσία είναι σίγουρα αυτές που μπορούν οδηγήσουν στην πραγματική ανατροπή. Συσπειρώνονται όμως, γύρω από έννοιες τόσο μικρές (όχι ασήμαντες) που στρεβλά αποτυπώνουν τη δυνητική ικανότητα του ανθρώπου να μπορέσει να καταστρέψει τα ίδια του τα δημιουργήματα προκειμένου ενσυνείδητα να γίνει και να είναι πραγματικά ελεύθερος.

Οι επαναστατικοί κύκλοι ,παρά την επιθυμία τους να είναι η προβολή μιας ουτοπίας, αναπαράγουν την υπάρχουσα καταπιεστική πραγματικότητα . Ανυπέρβλητες δομές εμφανίζονται και αναπαράγονται ολοένα και πιο ισχυρές καθώς δεν αναγνωρίζουν τον εαυτό τους ως μόρφωμα εξουσιών, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Άτυπες σχέσεις εξουσίας και αόρατες Ηγεμονίες πλαισιώνουν την ιεραρχία που σχηματίζεται στους κόλπους των επαναστατικών ομάδων . Οι μηχανισμοί διατήρησης αυτών των σχέσεων εξουσίας μένουν αλώβητοι , ενώ οι μηχανισμοί καθήλωσης τους μοιάζουν αδύναμοι. Παρ’ όλα αυτά, είναι μονομερές η κριτική να εστιάζει σε πρόσωπα ειδικών της Ελευθερίας, και όχι στις ορατές και αόρατες δομές που γεννούν αυτές τις σχέσεις.

H εμμονή της εκφοράς του κοινού λόγου και η –στο όνομα της Αλήθειας- τυραννία της αναζήτησης κοινής κοσμοαντίληψης, στο εσωτερικό επαναστατικών ομάδων, αποτελεί το θεμέλιο λίθο της (άτυπης) ιεραρχίας στο εσωτερικό τους.

Η αναζήτηση του Αγίου δισκοπότηρου δημιούργησε τον Αρθούρο στο σώμα της στρογγυλής τραπέζης. Προς τα έξω αξιώνει να εμφανίζεται στρογγυλή , ενώ στο εσωτερικό της τα σχήματα σφάλλουν.

Γωνίες εμφανίζονται πολλές, και σε συμβολικό επίπεδο, ο Αρθούρος παραμένει ένας.

Επίσης η επαναστατική θεώρηση, προσκολλημένη σε αφηρημένες και ιδεαλιστικού τύπου έννοιες, όπως η Ελευθερία, παρουσιάζει τον εαυτό της υπό το πρίσμα του αντικειμενικού πνεύματος. Θεωρώντας πως κατέχει την Αλήθεια, όλοι είναι υποχρεωμένοι να την ακολουθήσουν. Αυτή, η εξ αποκαλύψεως αλήθεια, φανερώνεται στους επαναστάτες. Αλλά όπως με το σπήλαιο του Πλάτωνα, τον ήλιο της απόλυτης ιδέας τον είδαν λίγοι.

Η ηγεμονία δεν μπορεί να κτίσει τα θεμέλια της αν το έδαφος που την φιλοξένει δεν είναι διαποτισμένο από την Αλήθεια. Μόνο υπό το φως του αντικειμενικού ήλιου μπορεί ο λόγος να αποκτήσει καθοδηγητική χροιά.

Επιπλέον, η ηγεμονία, για να διατηρηθεί στη θέση της, έχει ανάγκη από ένα εξωτερικό παράγοντα. Ο τελευταίος θα διαδραματίζει το ρόλο του Άλλου. Αυτός ο Άλλος ή θα θέλει να βλάψει την ίδια την ηγεμονία ή την υπόθεση που η ίδια υπερασπίζεται. Η έννοια του Άλλου, του εχθρού, έρχεται ως ανάγκη δικαιολόγησης  της ηγεμονίας.

Όταν ο εχθρός, ο εξωτερικός, δεν είναι αρκετός, εμφανίζεται από μέσα και βλάπτει την Επανάσταση.

Πόσες φορές ομάδες που ανήκουν στο ίδιο πολιτικό χώρο δεν έχουν αλληλοκατηγορηθεί για να διατηρήσουν υπό την κηδεμονία τους ένα κεντρικό όργανο ή συνέλευση .Ακόμα και όταν στο εσωτερικό τους κατονομάζεται η άτυπη σχέση εξουσίας, αυτοί που ξεσηκώνονται με μανία εναντίον του «αφελούς» που μίλησε , δεν είναι οι ειδικοί της ελευθερίας αλλά οι πιστοί σύντροφοι. Παρ’ όλα αυτά, αυτό είναι λογικό, διότι οι τελευταίοι αν το αναγνώριζαν, όλη η υπόθεση της επανάστασης θα έτριζε ή θα παρουσιαζόταν η ανάγκη επαναπροσέγγισης των κατεστημένων αντιλήψεων, θεωρήσεων καθώς και σχέσεων.

Όλα αυτά τα ζητήματα δεν είναι τυχαία, διότι είτε αφορούν την ίδια τη δομή του επαναστατικού Λόγου, είτε τις πρακτικές που ιστορικά ακολουθήθηκαν.

Ο αστικός λόγος χρησιμοποίησε στο διαφωτισμό τον καθαρό λόγο για να πολεμήσει την δεισιδαιμονία. Βασισμένος σε αφαιρέσεις που είχαν καθολικό αντίκρισμα – όπως η έννοια της ελευθερίας – πολέμησε όσο είχε τη μορφή της άρνησης τον τότε κατεστημένο τρόπο αντίληψης καθώς και τα φαντάσματα της θρησκείας. Αυτή βέβαια η επίθεση δεν μπόρεσε να μην συνοδεύεται από συγκεκριμένες ηθικές επιταγές. Αυτό βέβαια συνεχίστηκε μέχρι ο ίδιος ο διαφωτισμός και ο αστικός λόγος να μετατραπούν σε κυριαρχία. Ο διαφωτισμός μετατράπηκε από άρνηση σε δικαιολόγηση της γενικευμένης αδικίας.

Η άρνηση που ξεπήδησε μέσα από το διαφωτισμό ήταν οι ίδιες οι επαναστατικές θεωρίες. Αυτές ανέλαβαν το έργο να εναντιωθούν στη υπάρχουσα καταπιεστική πραγματικότητα. Μόνο που αναίρεσαν αλλά και ταυτόχρονα διατήρησαν τις ιδιότητες αυτού μέσα από το οποίο ξεπήδησαν. Αυτές ανέλαβαν το έργο του καθαρού λόγου βασιζόμενες και οι ίδιες σε καθολικές και αφηρημένες έννοιες να πολεμήσουν το υπάρχον. Άσχετα με το τι πέτυχαν, διατήρησαν και την εγγενή δυνατότητα κυριαρχίας που ενυπήρχε στο διαφωτισμό.

Οπότε είναι φυσιολογικό να θεωρούν πως κατέχουν την Αλήθεια μπροστά στο Όλο της καταπιεστικής Συλλογικότητας. Η τελευταία ιδιότητα καθιστά συχνά ανίκανη την επαναστατική θεωρία να προσαρμοστεί στα νέα κοινωνικά δεδομένα. Αυτή η συνθήκη πολλές φορές την καθιστά Ιδεολογία και οπότε ψευδή συνείδηση.

Εν κατακλείδι όποιος αναζητά την Αλήθεια αναζητά ηγέτες να ακολουθήσει. Τουναντίον όποιος υπερασπίζεται με σθένος ψάχνει για ποίμνια να καθοδηγήσει.

Διαβάζουμε από την Καθημερινή της Κυριακής στο φύλλο της 19.10.2008:

Ενστασεις :Οι «Ρομπέν» στο δάσος των σούπερ μάρκετ

Tου Τάκη Καμπύλη

Eδώ να δείτε μπέρδεμα………

Αναρχοσυνδικαλισμός και σούπερ μάρκετ

Το 2002 η τομή σε ό,τι καλείται «αναρχικό κίνημα» στην Ελλάδα πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Τότε από τα ΕΑΑΚ -τις αριστερίστικες κινήσεις στα πανεπιστήμια- αποχώρησαν οι αναρχικοί, καταγγέλλοντας «καπέλωμα» από πλευράς του σημαντικότερου πολιτικού φορέα των ΕΑΑΚ, του ΝΑΡ.

Ενα χρόνο πριν, στον άλλοτε «Πρώτο Κόσμο» του Τρίτου Κόσμου, στην Αργεντινή, οι Λατινοαμερικάνοι σύντροφοί τους είχαν ανοίξει έναν δρόμο, όχι καινούργιο, αλλά αποτελεσματικό. Η πρωτοφανής οικονομική κρίση που χτύπησε τότε την Αργεντινή και η πολιτική αδυναμία χειρισμών οδήγησαν στην αυτοοργάνωση ομάδων πολιτών. Πολλοί από αυτούς επιδόθηκαν σε λεηλασίες και λοιπές «απαλλοτριώσεις» σε πολυκαταστήματα και σούπερ μάρκετ. Εκατό χρόνια πριν, ο αναρχοσυνδικαλισμός στην Αργεντινή ήταν από τα κυριότερα ρεύματα της πολιτικής σκηνής στη χώρα. Εκατό χρόνια μετά, η μετάλλαξη ήταν εμφανής.

Η θεωρητική βάση τέτοιων κινήσεων κρατάει ήδη από τα χρόνια της πρώτης Διεθνούς, όταν ο Μπακούνιν διευκρίνιζε πως στις επαναστατικές δυνάμεις χωράνε ακόμη και οι «ποινικοί».

Πόσα από αυτά είναι σήμερα στο μυαλό των «Ρομπέν των Φτωχών»;

«Πολλά», λένε άνθρωποι από τον συγκεκριμένο χώρο. Οι συνελεύσεις τους σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη συνδυάζουν την εμμονή στη θεωρητικοποίηση και στον… χαμένο χρόνο. Πολύωρες, δύσκολα παραμένουν σε ένα θέμα, αλλά και «αποτελεσματικές». Δύο σούπερ μάρκετ στη Θεσσαλονίκη και πέντε – έξι στην Αθήνα καταγράφονται ήδη στο ενεργητικό αυτής της νέας τάσης.

Οι συγκεκριμένες ομάδες είναι σχετικά ολιγάριθμες και όχι κατ’ ανάγκη «ιδεολογικά καθαρές». Εκτός από τους αναρχικούς μετέχουν και μέλη του αριστερίστικου χώρου.

Πρόκειται, όπως λέει ο Μάνος Ματσαγγάνης (αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο) για τα «σημεία των καιρών. Η δυσπιστία στις συλλογικότητες, ιδίως σε ό,τι αφορά τα κόμματα και τον συνδικαλισμό, οδηγούν (και) σε σχήματα αυτοοργάνωσης που ενίοτε παίρνουν τέτοιες ακραίες μορφές».

Δεν είναι τυχαίο ότι μία παρεμφερής κίνηση, αυτή του Σαν Πρεκούριο στην Ιταλία, γεννήθηκε στο Μιλάνο της αποβιομηχάνισης. Ο «Σαν Πρεκούριο» (Αγιος Επισφαλής) είναι ο προστάτης της γενιάς των 700 ευρώ. Στον «εορτασμό» του (στις 29 Φεβρουαρίου!) πολλές αναρχικές ομάδες της Ιταλίας εισέβαλαν σε πολυκαταστήματα και σουπερμάρκετ ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη δεινή θέση των επισφαλών.

Στην Ελλάδα, οι συγεκριμένες κινήσεις δεν έχουν σχέση με τις οργανωμένες ομάδες της γενιάς των «700 ευρώ». Προέρχονται κυρίως από πανεπιστημιακούς χώρους, ειδικά στην Αθήνα από συγκεκριμένη σχολή του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου. Αποτελούνται από 25 – 35 μέλη, οι περισσότεροι «περιγράφονται» ως «εξαιρετικά διαβασμένα παιδιά». Πάντως, στις δύο ομάδες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης μετέχουν και εργαζόμενοι που ανήκουν στη γενιά των «700 ευρώ».

Δεν είναι όλοι μικρής ηλικίας, ακόμη και 35άρηδες μετέχουν, ιδίως στην Αθήνα, αλλά το μεγαλύτερο κομμάτι τους ηλικιακά είναι μεταξύ 27 και 30 χρόνων. Οι ίδιοι βλέπουν την «απαλλοτρίωση» περισσότερο ως κοινωνική, παρά ως πολιτική πράξη – άλλωστε τα θετικά σχόλια των περαστικών τους το επιτρέπουν.

Πάντως, σύμφωνα με ανθρώπους του συγκεκριμένου χώρου, η «πρωτιά» ανήκει στη Θεσσαλονίκη (ονομάζουν μάλιστα και συγκεκριμένη «Κατάληψη», σε οίκημα σε πολύ γνωστή περιοχή της πόλης).

Ισως από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία αυτών των κινήσεων είναι η έλλειψη φόβου για τις πιθανές συνέπειες. Οπως εξηγούν πρώην μέλη τους, αυτό είναι άλλωστε και το κίνητρο, αφού «η ρήξη με το σύστημα» προϋποθέτει και την ατομική σύγκρουση.

www.rebels.org

O Manuel Castells, από τους πιο διεισδυτικούς αναλυτές του Διαδικτύου και των νέων μορφών επικοινωνίας, αλλά και βαθύς γνώστης του αναρχικού κινήματος, θα μιλήσει με ενδιαφέροντα τρόπο για μια «νέα πραγματικότητα». Ο Castells θα επινοήσει τον «Νεοαναρχισμό» μέσα από την πραγμάτωση της «αναρχικής ουτοπίας»: «(…) Τελικά η ιδέα της διαρκούς συνέλευσης, που υπήρξε ανέκαθεν η ουτοπική πρακτική του αναρχικού κινήματος, μπορεί να υλοποιηθεί συγκεκριμένα μέσω του Ιντερνετ, μ’ ένα σύστημα συνεχούς ανταπόκρισης και συζήτησης. Αυτό ήδη συμβαίνει σε πολυάριθμα κινήματα και το κίνημα no global (όπως το αποκαλούν τα μέσα επικοινωνίας ή «για έναν άλλο κόσμο» όπως το αποκαλούμε εμείς) είναι ένα κίνημα που έχει δημιουργήσει σε μεγάλο βαθμό τις δικές του μορφές συζήτησης και οργάνωσης ακριβώς μέσω του Ιντερνετ. Πρόκειται για μία εφήμερη οργάνωση, σαφώς, αλλά δημοκρατική ακριβώς επειδή είναι εφήμερη. Πράγματι, καθίσταται πολύ δύσκολο να συγκροτηθούν μηχανισμοί κυριαρχίας στο εσωτερικό μιας δικτυακής δομής που είναι εικονική και εφήμερη, που αλλάζει συνεχώς (…)»

Οι αναρχικοί της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης επιβεβαιώνουν με πολλούς τρόπους τον Castells. Οι επαφές τους με Γερμανούς, Ιταλούς, Καταλανούς και Βέλγους συντρόφους τους είχαν ως αφετηρία τη σύνοδο Κορυφής στη Χαλκιδική το 2003, αλλά στη συνέχεια, οι σχέσεις αυτές αναπτύχθηκαν κυρίως μέσω Διαδικτύου. Σήμερα, το μεγαλύτερο κομμάτι τους είναι δικτυωμένο και με τις αναρχικές κινήσεις της Λατινικής Αμερικής, όπου ο αντιαμερικανισμός λειτουργεί εκεί ενοποιητικά σε αντίθεση με τον αναρχικό ευρωπαϊκό πολυκεντρισμό.

Οι ειδήσεις από τα αναρχικά στέκια έρχονται (και φεύγουν) περίπου σε πραγματικό χρόνο μέσω του Διαδικτύου, ενώ παρά τα όσα λέγονται, είναι στην πράξη αρκετά δύσκολο να εντοπιστούν από «μεγάλους Αδελφούς».

Ο Τάσος θα συνοψίσει τις νέες μορφές αναρχικής δράσης στην Ελλάδα λέγοντας πως αν και από «δέκα αναρχικούς θα ακούσεις δέκα διαφορετικές απόψεις, εντούτοις σχεδόν όλοι συμφωνούν πως ο κεραυνός θα φωτίσει τα πάντα».

Ή θα τα κάψει… Οπότε;

Ιnfo

-Οσβαλντ Μάγιερ «Η ιστορία του Σέβριο Τζιοβάνι», Αθήνα, εκδ. Διάδοση

-Tomas Ibanez – Manuel Castells «Ο νεοναρχισμός και η σύγχρονη κοινωνία», Αθήνα 2008, εκδ. Ελευθεριακή Κουλτούρα

-Klaus Schonberger «Η ληστεία Τράπεζας», Αθήνα 2004, εκδ. Ελευθεριακή Κουλτούρα

– Ανδρέα Πανταζόπουλου «Η Γαλλία φλέγεται», Αθήνα 2005, εκδ. Πόλις

-Anne – Catherine Wagner «Οι κοινωνικές τάξεις στην Παγκοσμιοποίηση», Αθήνα 2008, εκδ. Πολύτροπον

-Πέτρου Πιζάνια «Οι φτωχοί των πόλεων», Αθήνα 1993, εκδ. Θεμέλιο

-Εμμανουήλ Λεβινάς «Ελευθερία και εντολή», Αθήνα 2007, εκδ. Εστία

-Tomas Pynchon «Είναι σωστό να είμαστε Λουδίτες;» (στο «Λουδίτες, η εξέγερση ενάντια στο μέλλον»), Αθήνα 2004, εκδ. Ελευθεριακή Κουλτούρα

Και τώρα μερικές σκέψεις.
1^ον Είναι αρκετά αξιοσημείωτο ότι μια εφημερίδα με τον προσανατολισμό της Καθημερινής έχει ένα τόσο εκτεταμένο άρθρο για τις απαλλοτριώσεις στα σούπερ μάρκετ. 2^ον. Η οπτική με την οποία βλέπει τη συγκεκριμένη δράση. Το ύφος του αρθρογράφου δεν είναι καθόλου επικριτικό ή δεν έχει κανένα τόνο υποτίμησης του φαινομένου. Απεναντίας κρατάει μια ουδέτερη στάση. 3^ον Τονίζει τον κοινωνικό χαρακτήρα της δράσης και τον διαχωρίζει από το πολιτικό της περιεχόμενο. 4^ον Στέκεται και προσπαθεί να φτιάξει το προφίλ των ενεργούντων τονίζοντας το επίπεδο της μόρφωσής τους. Αυτό έχει σαν σκοπό να καταδείξει ότι υπάρχει διαχωρισμός ακόμη και ανάμεσα σε αυτοοργανωμένες ομάδες. 5^ον Το άρθρο γράφηκε πριν ξεσπάσει η χρηματοπιστωτική κρίση και γι’ αυτό δεν υπάρχει άμεση σύνδεση με αυτή. 6^ον Υπάρχει μια άμεση σύνδεση των αναποτελεσματικών ως προς το περιεχόμενο συνελεύσεων και του διαδικτύου. Ίσως σε αυτό και θα πρέπει να σταθούμε λίγο περισσότερο. Η αναφορά στο διαδίκτυο είναι ένα καμπανάκι σε όλους τους κρατικούς μηχανισμούς και αφορά τη διακίνηση πληροφοριών. Δεν έχει καθόλου αθώο χαρακτήρα. Η ανάγκη ελέγχου από κράτους και τους μηχανισμούς του γίνεται πιο δύσκολη. Από το όλο άρθρο φαίνεται ότι υπάρχουν πάντα πρόθυμοι να μιλήσουν. Η ταχύτητα διακίνησης της πληροφορίας και το απόρρητο ανώνυμο του διαδικτύου κάνουν το έργο των μηχανισμών ελέγχου εξαιρετικά δύσκολο. Επίσης το γεγονός ότι μπορεί να υπάρξει και εκτός των συνόρων συντονισμός δράσεων είναι κάτι που τρομάζει. Το διαδίκτυο είναι αδιαμφισβήτητα το νέο πεδίο μάχης. Η ανάγκη πρόσβασης στην πληροφορία και ο άμεσος συντονισμός των δράσεων μπορεί επιτέλους να γίνει πραγματικότητα. Επίσης η δημοσιοποιήσει μιας είδησης ή μιας άποψης έχει ένα τεράστιο πεδίο ελευθερίας. Και το σημαντικότερο μπορεί να βρει ένα τεράστιο κοινό. Η περίφημη λειτουργία των gatekeepers βρίσκει μια τεράστια κερκόπορτα. Το διαδίκτυο λειτουργεί σαν μια τεράστια δεξαμενή πληροφοριών.

Είναι επιτακτική η ανάγκη από όλους τους αυτοοργανωμένους χώρους να κατανοήσουν τόσο την αναγκαιότητα όσο και την χρηστικότητα του μέσου. Η χρήση των ιστοχώρων δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι η επαφή με το δρόμο θα χαθεί.

Ακριβώς το αντίθετο. Η δράση στο δρόμο θα γίνει πιο αποτελεσματική. Απλά το κράτος και το κεφάλαιο βρίσκουν άλλο ένα εμπόδιο μπροστά τους. Και αυτή τη φορά το εμπόδιο αυτό δεν θα μπορέσουν να το ξεπεράσουν και τόσο εύκολα.

Πνευματικός Τραμπουκισμός

Για αρχή μερικά περιστατικά

1ον. Η τηλεόραση κοστίζει. Αυτό ισχύει για ένα μικρό καφενείο του χωριού Κουρούνια στη Χίο, που αποτελεί τη μοναδική ψυχαγωγία για τους 30 ηλικιωμένους κατοίκους και καλείται να καταβάλει το ποσό των περίπου 1.200 ευρώ στην ΑΕΠΙ για πνευματικά δικαιώματα τριών χρόνων. Η αντιπρόσωπος της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας επισκέφθηκε το καφενείο και διαπίστωσε ότι, ενώ λειτουργούσε τηλεόραση, δεν είχαν καταβληθεί χρήματα για τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών. Τα «τέλη» για την μετάδοση προγραμμάτων σε καταστήματα της επαρχίας είναι 18 ευρώ το μήνα.

2^ον. Αφού εισέβαλλε σταδιακά σε μπαρ, καφενεία, κυλικεία, μπουτίκ και γενικώς σε κάθε είδους μαγαζί που μπορεί να ακουστεί μουσική, η ΑΕΠΙ (Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας) αποφάσισε να βάλει χέρι και στα ΚΤΕΛ. Ζήτησε λοιπόν να εισπράττει από ΚΑΘΕ λεωφορείο 12 ευρώ μηνιαίως, επειδή κατά τη διάρκεια των δρομολογίων ο οδηγός ακούει κάποιο ραδιοφωνικό σταθμό.

Αρνείται αδικαιολόγητα τη διαχείριση μέρους μόνο των δικαιωμάτων των πνευματικών δημιουργών, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι λόγω της θέσης της στην αγορά να υποκύπτουν στους όρους τους οποίους μονομερώς επιβάλλει.

Η συνέργια:

Ο κλασσικός έλεγχος της Αστυνομίας στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος (καφε-ταβέρνες κλπ) αν και διανθίζεται μερικές φορές με έλεγχο για τιμοκαταλόγους ή για ταμπέλες και με την ένδειξη απαγόρευσης κατανάλωσης αλκοόλ από άτομα ηλικίας κάτω των 17 ετών, γίνεται ως εξής: Τα αστυνομικά όργανα διενεργούν επιτόπου έλεγχο και ζητούν:1. Άδεια λειτουργίας καταστήματος2. Βιβλιάρια υγείας προσωπικού3. Άδεια χρήσης μουσικών οργάνων ή μηχανημάτων Αυτή τη περιβόητη άδεια χρήσης μουσικών οργάνων την εκδίδει ο Δήμος Θηβαίων, ζητώντας τα εξής δικαιολογητικά: 1.Βεβαίωση ηχομόνωσης από Μηχανικό2. Παράβολο 150 ευρώ (τα τελευταία χρόνια αυτό…)3. Απόδειξη πληρωμής της ΑΕΠΙ !!!!

Το καθεστώς

* Καθορίζει αμοιβές για τη διαχείριση των δικαιωμάτων που κυμαίνονται από 25% έως 37,5% επί των εσόδων, τη στιγμή που ο αντίστοιχος μέσος όρος των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης κυμαίνεται από 4,75%-25%.

* Διανέμει τα ποσοστά με την παρέλευση εξαμήνου από το εξάμηνο κατά το οποίο εισπράχθηκαν (συνολικώς δηλαδή από 6 έως 12 μήνες).

* Δεν αποδίδει στους δημιουργούς τους τόκους που αποφέρει η εκμετάλλευση των δικαιωμάτων, σε αντίθεση με τις αντίστοιχες ξένες εταιρείες.

Δεν λογοδοτεί

* Δεν προβαίνει σε πλήρη λογοδοσία για τις εισπράξεις, τα έσοδα και τα έξοδα.

* Παρακρατά το 10% από τα δικαιώματα δημόσιας εκτέλεσης ξένων έργων, τα οποία πρέπει να διαθέτει για την ενίσχυση πολιτιστικών δραστηριοτήτων των μελών της, χωρίς ποτέ να κάνει απολογισμό για τη διάθεση των ποσών αυτών.

* Δεν διαθέτει δημοσιευμένο αμοιβολόγιο, με αποτέλεσμα η διαχείριση να καθίσταται αδιαφανής.

* Δεν διασφαλίζει τα δικαιώματα των δημιουργών έναντι των ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων των έργων τους, καθώς ελάχιστα έσοδα πραγματοποίησε από τους ραδιοσταθμούς και μηδενικά από τους τηλεοπτικούς σταθμούς.

Το αποτέλεσμα:

– ΑΕΠΙ: Κέρδη προ φόρων 95.870 ευρώ για την εταιρεία προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας το 2007, έναντι κερδών προ φόρων 701.760 ευρώ το 2006. Ο κύκλος εργασιών της εταιρείας ανήλθε σε 15.689.234 ευρώ, έναντι 14.625.829 ευρώ το 2006. Το υπόλοιπο των κερδών της εταιρείας ανέρχεται σε 485.029 ευρώ.

Η αυθαιρεσία κάθε λογής ιδιωτικής εταιρίας με αποκλειστικό και μόνο σκοπό την εκμετάλλευση και το κέρδος, πλέον έχει ξεφύγει πέρα από κάθε όριο. Κομβικό σημείο όπως και να έχει είναι αυτό των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Κάποιοι αυτόκλητα γίνονται υπερασπιστές του έργου άλλων ανθρώπων. Αποκτούν δικαίωμα πάνω στην εργασία μόνο και μόνο για αστυνόμευση. Η έννοια της προστασίας δεν διαφέρει σε τίποτα από την δουλειά του νταβατζή. Ο ρόλος εταιριών όπως η ΑΕΠΙ (Ανώνυμη Εταιρία Πνευματικής Ιδιοκτησίας) είναι ακριβώς αυτός. Εμφανίζονται από το πουθενά και λειτουργούν για το καλό των δημιουργών (έτσι ισχυρίζονται). Εισχωρούν παντού και χωρίς την άδεια κανενός αποκτούν δικαιώματα ακόμα και εκεί που λογικά δεν θα έπρεπε. Η συγκεκριμένη εταιρία απαιτεί κάποιος να πάρει την άδειά της ακόμη και για να αναπαράγει μουσική η οποία δεν πωλείται. Όπως είναι φυσικό σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να το πετύχει όμως εάν δεν υπήρχε και η συνέργια του κράτους. Ο νομοθέτης έχει βάλει (όχι χωρίς αντάλλαγμα) το χεράκι του και μια ιδιωτική εταιρία γίνεται μέρος της ήδη απαράδεκτης διαδικασίας για την κτήση άδειας.

Η λειτουργία εταιριών αυτού του είδους δεν είναι τίποτε άλλο παρά μέρος μιας διαδικασίας ελέγχου πάνω στα πάντα. Τίποτε δεν θα μπορεί να διακινείται εάν δεν διαμεσολαβείτε από το κέρδος. Για μερικούς είναι αδιανόητο το αποτέλεσμα εργασίας κάποιου να δίνεται ελεύθερα προς χρήση σε όλους. Είναι έξω από τη λογική του καπιταλισμού. Είναι έξω από τη λογική του κράτους πως όλα πρέπει να διέπονται από κάποιο νομικό καθεστώς. Είναι στο χέρι μας να σκοτώσουμε τέτοιου είδους λογικές και πρακτικές.

Υπαρχουν πολλες θεωριες περι διακυβερνησης. Μερικες δειχνουν το κρατος στην συγχρονη εποχη αυτονομο απο τις οικονομικες δυναμεις και αλλες εξαρτωμενο. Αδιαμφισβητητα παντως, οι οικονομικες δυναμεις σε ενα οικονομικο συστημα, ειναι ισχυρα κεντρα επιρροης.
Παρολαυτα υπαρχει και ενα φαντασμα που λεγεται λαικη βουληση.Η τελευταια θελοντας καπως να εκφραστει, αναζητει ενα ηγετη που να την αντιπροσωπευει.Αυτο ειναι αλλωστε και το αλλοθι της δημοκρατιας.
Ο ηγετης πρεπει να ειναι εξυπνος,προστατευτικος ,στοργικος και ταυτογχρονα αυστηρος- το πως εμπλεκεται η μορφη του pater familias στην ολη ιστορια ειναι αλλη κουβεντα…- και αποφασιστικος.
Παρολαυτα η αδυναμια του «λαουτζικου» να παρει τις τυχες του στα χερια του δεν πρεπει να χρεωνεται στις αποφασεις των ηγετων του.Οι παρανοικες και δολοφονικες επιλογες του φυρερ δεν τον κανουν λιγοτερο εγκληματια απο αυτους που τον αναρριχησαν στην εξουσια η και τον ανεχτηκαν.
Η φαρσα στην υποψηφιο αντιπροεδρο των Η.Π.Α που εγινε, εκτος οτι δειχνει οτι η βλακεια ειναι καθολικο φαινομενο επισης καταδεικνυει οτι οι μεγαλοι ηγετες ειναι κατασκευασματα των ειδικων της εικονας και των επικοινωνιολογων.
Η χαζαμαρα της ηταν προφανης, αλλα δεν ειναι εκει το θεμα.Αυτος ο ανθρωπος ειναι αντιπροσωπευτικο δειγμα ανθρωπων που επιδιωκουν την εξουσια. Μερικοι απο αυτους το καταφερνουν φυσικα. Ο χυδαιος εμπειριοκρατισμος που εχει επικρατησει  εμπεριεχει και την βαρβαροτητα.Το Δογμα οτι οι πολλοι εχουν δικιο, και οτι αυτο απο μονο του, αποτελει κριτηριο, θα πρεπει να μας ανησυχει.Αν ισχυει, τοτε οι πολλοι η ειναι εγκληματιες σαν τους ηγετες τους η πανιβλακες, διοτι πολυ ευκολα μετατρεπονται σε μαζα.Αν δεν ισχυει και υιοθετησουμε οτι αυτος  ο εμπειριοκρατισμος ειναι αλλοθι, τοτε στην πραγματικοτητα η λαικη βουληση, δεν ειναι παρα ενα κατασκευασμα για να αθωωνει τις επιλογες αυτων που κυριαρχουν. Σε αυτη τη περιπτωση, η δημοκρατια  μοιαζει να ειναι ενα εξυπνο ευφυολογημα  για να αποκρυπτει μια καλα οργανωμενη ολιγαρχια
Στην πραγματικοτητα θα μπορουσε να ηταν αστειο, αλλα εκτος οτι καταδεικνυει την γενικευμενη πανηλιοθιοτητα μιας εποχης και των υπηκοων της,δειχνει και ποσο βαρβαρη και εγκληματικη μπορει να γινει.

Η εκλογή Ομπάμα στην προεδρία του Αμερικανικού κράτους επέφερε κυρίως συναισθηματικές αντιδράσεις και μάλιστα έντονες. Πώς κατάφερε αυτός ο επαγγελματίας πολιτικός καριέρες να προκαλέσει αυτά τα έντονα συναισθήματα; Είναι ο τρόπος που μιλάει; Είναι αυτά που λέει; Είναι ο τρόπος που συμπεριφέρεται; Είναι το χρώμα του δέρματός του; Ο τρόπος που πέρασε τα παιδικά του χρόνια μήπως; Όσο συνεχίζουμε να ψάχνουμε την απάντηση σε τέτοιες ερωτήσεις, δεν καταφέρνουμε παρά να αναπαράγουμε ένα κλασικό μοντέλο ψυχολογιοποίησης. Το μοντέλο του “χαρισματικού ηγέτη”.

Αναζητώντας το “χάρισμα” μέσα στα γνωστικά, νοητικά ή συναισθηματικά στοιχεία της προσωπικότητας, εγκλωβιζόμαστε στο άτομο και χάνουμε την κοινωνία αλλά και την ιστορία. Χωρίς να θέλουμε να εκθειάσουμε, επ’ ουδενί, τον αντίποδα, δηλαδή τον μονολιθικό ιστορικό υλισμό (που ρομποτοποιεί την κοινωνία κάτω από τις εντολές των “παραγωγικών σχέσεων και της “προόδου”), θα πρέπει να απαριθμούμε μια σειρά από πολύ σημαντικά γεγονότα που συμβάλουν στην εμφάνιση του “φαινομένου Ομπάμα”.

• Η παγκόσμια οικονομική κρίση που ουσιαστικά είναι μια κρίση αξιοπιστίας του καπιταλισμού.

• Η νεο-συντηρητική πολιτική του Μπους και ο διχασμός των αμερικανών σε ακραίους συντηρητικούς και προοδευτικούς (δηλαδή λιγότερο ή περισσότερο πολιτικά και κοινωνικά φιλελεύθεροι).

• Η ύπαρξη και η διαιώνιση του ρατσισμού στις ΗΠΑ αλλά και σε όλον τον κόσμο.

• Ο πόλεμος σε Ιράκ, Αφγανιστάν, και όπου χρειαστεί…

   

  Τα θέματα αυτά και ίσως πολλά ακόμα, που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν εκτενέστερα, είναι αυτά που διαμορφώνουν τα πεδία του σημερινού κοινωνικού ανταγωνισμού. Σε πολλά από αυτά τα θέματα η εικόνα του Ομπάμα έχει καταφέρει να έχει μια συμβολική αξία. Αλλά ως εκεί. Οι περαιτέρω προσδοκίες για το πρόσωπο είναι καταδικασμένες να διαψευστούν.

  Οι άμεσες κοινωνικές δράσεις τη στιγμή αυτή ίσως μπορούν να επιφέρουν δομικές αλλαγές στην γενική στάση (επανά-σταση) για τον κόσμο. Όλοι συμφωνούν ότι μπαίνουμε σε μια κρίσιμη χρονική περίοδο. Όσο γρηγορότερα τα βλέμματα στραφούν από τα πρόσωπα στις καταστάσεις, όσο πιο γρήγορα ξεθωριάσει το φωτοστέφανο του νέου Μεσσία, Ομπάμα, τόσο το καλύτερο για όλους μας

Με δεδομένο ότι η φετινή θλίψη , όσο αφορά την οικονομία έχει εξαπλωθεί και πέρα από τη Wall Street καταπίνοντας το σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας, το περίγραμμα της κουβέντας και του προβληματισμού για την οικονομική κρίση έχει διευρυνθεί πάρα πολύ. Η συζήτηση πρώτα αφορούσε μόνο τα δάνεια και τις επισφαλείς εξοφλήσεις. Στη συνέχεια όμως το θέμα άλλαξε μορφή περιλαμβάνοντας μια γενικότερη θεώρηση για το καπιταλιστικό μοντέλο και την ελεύθερη αγορά ως ορθόδοξη λειτουργία. Η κουβέντα δεν έχει πάρει σε όλες τις περιπτώσεις επικριτικό χαρακτήρα. Η φράση «Η ελεύθερη οικονομία είναι τελειωμένη» ανήκει στον Γάλλο πρόεδρο Σαρκοζί και ακούστηκε σε μια πολύ πρόσφατη ομιλία του. Επίσης στον ίδιο ανήκει και η επισήμανση ότι «Η παντοδύναμη αγορά που πάντα ξέρει το καλύτερο έχει τελειώσει».

Οι συγκεκριμένες φράσεις αποτελούν μια πάρα πολύ καλή περίληψη για το συμβαίνει τον τελευταίο καιρό. Οι ανεπτυγμένες οικονομίες οι οποίες έχουν υιοθετήσει μέχρι τώρα μια προσέγγιση μη παρέμβασης τώρα έχουν αναλάβει πρωτοφανείς αποφάσεις παρέμβασης ιστορικής σημασίας. Είναι πάρα πολύ εύκολο να βρούμε σε διάφορα σημεία στο internet το μέγεθος και το είδος των κατά χώρα αποφάσεων για παρέμβαση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, οι περισσότερες δυτικές χώρες, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα έχουν χρηματοδοτήσει τράπεζες χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της μερικής κρατικοποίησης. Ένας άλλος αριθμός χωρών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι Ηνωμένες Πολιτείες , ανέλαβαν τα πιο δραστικά μέτρα αγοράζοντας μετοχές κατευθείαν από τις ίδιες τις εταιρίες. Άλλες χώρες διάλεξαν διαφορετικές μορφές παρέμβασης των οποίων η γκάμα εκτίνεται από την εγγύηση των τραπεζικών καταθέσεων μέχρι τη χρηματοδότηση για τη συνέχιση του δανεισμού, ενίσχυση δηλαδή της ρευστότητας μέσω των τραπεζών έτσι ώστε τα επιτόκια, το κόστος του δανεισμού, να μείνει χαμηλό.

Η εικόνα του καλπάζοντος καπιταλισμού και των τεράστιων επενδυτικών τραπεζών οι οποίες αναπτύχθηκαν από τις απορυθμισμένες αγορές αποδείχτηκαν ανίκανες να χειριστούν τα προνόμια που απέκτησαν και αναγκάστηκαν να μετατραπούν σε Τραπεζικά Εταιρικά Σχήματα Συμμετοχών και Επενδύσεων. Στο μεταξύ τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Αγγλία εθνικοποίησαν όλες τις εταιρίες που είχαν σαν αντικείμενο την αγορά των υποθηκών, μια κίνηση που πολλοί οικονομολόγοι αλλά και κυβερνητικοί παράγοντες δεν είδαν και με πολύ καλό μάτι, γιατί το θεώρησαν υπερβολικό παρεμβατισμό. Από την άλλη πλευρά υπήρχαν και αυτοί που θεώρησαν ότι μια τέτοια κίνηση ήταν επιβεβλημένη. Οι αγορές των Ηνωμένων Πολιτειών καθώς υποχωρούσαν παρέσυραν και τον έλεγχο που προσπάθησε να ασκήσει στο εξωτερικό. Σε μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδες της Αμερικής αναφέρετε ότι η σημερινή κρίση υπονομεύει σημαντικά την αξιοπιστία της Washington όταν αυτή προσπαθεί να παίξει το ρόλο του υπερασπιστή για τον παγκόσμιο καπιταλισμό.

Το θέαμα ενός καπιταλισμού σε κρίση, κατά πολύ αδιανόητο πριν από λίγο καιρό, έχει προωθήσει ένα σκεπτικισμό όσο αφορά τις πιο θεμελιώδεις πτυχές της μοντέρνας οικονομικής θεωρίας. Έχει επαναφέρει το πρόταγμα του Κέυνς, ενός βρετανού οικονομολόγου που έζησε την εποχή του μεγάλου οικονομικού κραχ, ο οποίος λέει ότι οι ελεύθερες αγορές δεν “αυτοδιορθώνονται” και ότι η κρατική παρέμβαση πάντα θα είναι απαραίτητη για να εγγυάται ότι τα κέρδη θα διαχέονται ξανά στην οικονομία και κατ επέκταση ένα μέρος αυτών θα γίνεται κοινωνικός πλούτος. Ο Κευνς σε καμία περίπτωση δεν ήταν εναντίων του καπιταλισμού, το αντίθετο ήλπισε ότι η κυβερνητική παρέμβαση θα στήριζε το κεφαλαιοκρατικό σύστημα ενάντια στις υπερβολές και με αυτόν τον τρόπο θα συντηρούσε τις θετικές πτυχές του συστήματος. Η Κευνεσιανή θεωρία του κρατικού παρεμβατισμού είναι στον αντίποδα σε σχέση με αυτή του Χαιεκ, του οποίου η προσέγγιση για ολοένα και περισσότερο κρατικό παρεμβατισμό είχε κερδίσει πάρα πολλούς οπαδούς τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι πάρα πολύ εύκολο να δούμε σήμερα ότι μερικά οι απόψεις του Κέυνς έχουν περάσει παντού. Ακόμα και στα οικονομικά σχέδια του Μπάρακ Ομπάμα για παράδειγμα.

Οι πολιτικές επιπτώσεις αυτής της ιδεολογικής μετατόπισης παραμένουν ασαφείς, αλλά μάλλον όλα θα ξεκαθαρίσουν μέσα στο Νοέμβριο, όπου θα γίνουν αλλεπάλληλες συζητήσεις ανάμεσα στους πολιτικούς του κόσμου. Όπως είδαμε όλοι το μοναδικό πράγμα που παρέμεινε από αυτές τις συζητήσεις ήταν η οικονομική βοήθεια προς τις τράπεζες οι οποίες εξακολουθούν να αντιστέκονται μια και δεν θέλουν σε καμία περίπτωση να δεχτούν κανενός είδους έλεγχο. Βοήθεια για μια τράπεζα σημαίνει μειωμένη αξιοπιστία και άρα μειωμένα κέρδη στην αγορά. Το κράτος όσο και αν θέλει δεν μπορεί να παρέμβει σε τραπεζικά καταστήματα δηλαδή μαγαζιά τα οποία δεν έχουν κανένα πρόβλημα, όπως είναι τα ελληνικά. Οι τράπεζες έχοντας αποκτήσει «κρατικά θέλοντος» την αποκλειστικότητα ελέγχου της χρηματικής ροής δεν θέλουν καμία παρέμβαση στην κότα με τα χρυσά αυγά. Αυτές και μόνο αυτές καθορίζουν τα επιτόκια. Και το μυστικό είναι ακριβώς αυτό. Οι τράπεζες θέλουν να καθορίζουν το κόστος του χρήματος όπως λέγεται διαφορετικά το επιτόκιο , όχι σύμφωνα με αυτό που ισχύει για τη δική τους σχέση με τα εθνικές τράπεζες αλλά σύμφωνα με αυτό το οποίο δανείζει η μία στην άλλη. Φυσικά όμως το επιτόκιο που δανείζει η μία τράπεζα στην άλλη είναι πολύ υψηλότερο γιατί η μία θέλει να κατασπαράξει την άλλη. Κλασικό παράδειγμα είναι αυτό που κάνει ο πρόεδρος – διαχειριστής καπιταλιστής Βγενόπουλος, ο οποίος παρουσιάζεται βασιλικότερος του βασιλέως σε σχέση με την κρατική βοήθεια προς τον κόσμο. Γιατί το κάνει αυτό; Γιατί απλά έχει πίσω του τεράστια ποσά σε ρευστό και δεν έχει καμία ανάγκη να δανειστεί.

Τέλος , σε παγκόσμια κλίμακα είναι πολύ οι αστοί οικονομολόγοι που παρουσιάζουν επιφυλάξεις όσο αφορά αυτή τη συστημική αλλαγή. Πως είναι δυνατόν όμως να μην έχουν αντιρρήσεις. Όταν βλέπεις το «σπίτι» σου να γκρεμίζεται δεν είναι και πολλά αυτά που μπορείς να κάνεις. Ευτυχώς που η αστική οικονομία έχει επινοήσει ένα σωρό από όρους και έννοιες έτσι ώστε οι αστοί οικονομολόγοι να μπορούν να επιβιώνουν ακόμα. Η χυδαία οικονομία δέχτηκε ένα πάρα πολύ ισχυρό κτύπημα εκεί που πονάει περισσότερο, στην αξιοπιστία του μέγιστου φετίχ της, του χρήματος.